Bố Đại Hòa Thượng
TỊNH  HẢI

         Với một nụ cười hỷ xả, trong một tư thế ngồi thoải mái, Ngài Di Lặc qua hóa thân Bố Đại Hòa Thượng, xuất hiện như một Thiền Tăng cuồng ngạo và vui tươi. Đó là hình ảnh ước mơ về một đời sống thanh bình trong những tiếng cười ròn rã. 

Bố Đại Hòa Thượng, theo sự tích được chép lại trong Cảnh Đức Truyền Đăng Lục: Quê ở Minh Châu, huyện Phụng Hóa, trong vùng Chiết Giang ngày nay. Không ai rõ tên họ Ngài là gì, chỉ biết Ngài tự gọi là Bố Đại Hòa Thượng, nghĩa là Hòa Thượng Túi Vải. Tướng người mập mạp, trán hẹp, bụng lớn, như trong các tranh vẽ thường thấy ngày nay. Nói năng vô định, ngủ thì tùy chỗ; thường dùng một cây gậy, quảy một cái túi vải, hễ ai cúng cho món gì, Ngài bỏ cả vào trong túi. Vào chợ, vào xóm, thấy cái gì là xin cái đó, bất kể cá ươn hay rau thúi. Xin được, bỏ vào miệng; còn lại thì bỏ vào túi. Người thời bấy giờ gọi là "Trường Đinh Tử Bố Đại Sư", tức là "ông sư túi vải cây đinh dài". 

Có lần Ngài nằm trong tuyết, mà tuyết không thấm ướt đến mình. Người ta thấy thế cho rằng Ngài là một nhân vật kỳ lạ. Nếu Ngài đến xin hàng bán của ai, hàng đó nhất định sẽ bán chạy. Trời sắp sửa mưa, chắc chắn người ta sẽ thấy Ngài mang đôi guốc gỗ đẫm ướt đi bươn bã trên đường. Lúc trời hứa hẹn một ngày nắng ráo, người ta thấy Ngài treo cao đôi guốc gỗ trên cầu, nằm co chân mà ngủ. Cư dân lấy đó mà nghiệm thì có thể biết thời tiết sẽ tới. Cuộc đời Ngài để lại một số giai thoại đầy ẩn ngữ: 

Một thầy Tăng đi phía trước Ngài. Ngài chạy tới vỗ vào lưng. Thầy Tăng quay đầu lại, Ngài nói: - Cho xin một quan tiền. 

Thầy Tăng trả lời: - Nói được thì tôi cho Ngài một quan tiền ngay. Ngài bỏ túi xuống, khoanh tay đứng 

Lần nọ, Hòa thượng Bạch Lộc hỏi Ngài: - Túi Vải (Bố Đại) là thế nào? Ngài bỏ túi vải xuống. Hòa thượng Bạch Lộc lại hỏi nữa: - Cái việc của túi vải là thế nào? Ngài quảy lên vai mà đi. 

Lần khác, Hòa thượng Tiên Bảo Phúc hỏi: - Chỗ cốt yếu của Phật pháp là thế nào? Ngài bỏ túi vải xuống, khoanh tay đứng. Bảo Phúc nói: - Chỉ có vậy, hay có cái gì khác hơn nữa? Ngài liền quảy lên vai mà đi. 

Có một lần Ngài đứng giữa ngã tư, một thầy Tăng hỏi: - Hòa thượng làm gì ở đó? - Ngài đáp: - Đợi một người. 

- Đến rồi! Đến rồi!; - Ông không phải là người đó; - Ngài đó thế nào?; - Cho xin một quan tiền. 

Ngài có làm bài ca như sau: 

Chỉ cá tâm tâm tâm thị Phật

Thập phương thế giới tối linh vật

Tung hoành diệu dụng khả liên sanh

Nhất thiết bất như tâm chân thật

Đằng đằng tự tại vô sở vi

Nhàn nhàn cứu cánh xuất gia kiến

Nhược đồ mục tiền chân đại đạo

Bất kiến tiêm hào dã đại kỳ

Vạn pháp hà thù tâm hà dị

Hà lao cánh dụng tầm kinh nghĩa

Tâm vương bổn tự tuyệt đa tri

Trí giả chi minh vô học địa

Phi Thánh phi phàm phục nhược hồ

Bất cưỡng phân biệt thánh tình cô

Vô giá tâm châu bổn viên tịch

Phàm thị dị tướng vọng không hô

Nhơn năng hoằng đạo đạo phân minh

Vô lượng thanh cao xứng đạo tình

Huề cẩm nhược đăng cố quốc lộ

Mạc sầu chư xứ bất văn thinh

(Chính đó tâm tâm tâm là Phật

Mười phương thế giới nó linh nhất

Dọc ngang diệu dụng có gì đâu

Nhất thiết sao bằng tâm chân thật

Ngời ngời tự tại chẳng làm chi

Phới phới rồi xa xuất gia thấy

Nếu thấy trước mắt đạo lớn thật

Không thấy tơ hào mới quá kỳ

Vạn pháp y nhiên tâm vẫn vậy

Nhọc gì mà phải tìm nghĩa kinh

Tâm vương vốn đã biết cùng khắp

Người trí chỉ cần cái không học

Chẳng phàm, chẳng Thánh, kể mà chi

Chớ gượng phân biệt thì rõ Thánh

Tâm châu vô giá vốn tròn sáng

Phàm là dị tướng tạm gọi không

Người nay hoằng đạo, đạo phân minh

Vô lượng thanh cao xứng đạo tình

Quảy gánh bước lên đường cố quốc

Lo gì khắp chốn chẳng nghe danh)

Ngài còn làm bài kệ khác nữa:  

Nhất bát thiên gia phạn

Cô thân vạn lý du

Thanh mục đỗ nhơn thiểu

Vấn lộ bạch vân đầu

(Chiếc bát cơm ngàn nhà

Thân côi muôn dặm xa

Mắt xanh nào ai có

Hỏi đường mây trắng qua)

Đời Lương, niên hiệu Trinh Minh thứ hai, năm Bính Tý, tháng Ba , khi sắp thị tịch, Ngài có nói bài kệ:  

Di lặc chân Di lặc

Phân thân thiên bách ức

Thời thời thị thời nhơn

Thời nhơn tự bất thức

(Di lặc thiệt Di lặc

Hóa thân trăm nghìn ức

Thường hiện cho người đời

Người đời không ai biết)

Nói kệ xong, Ngài yên lành mà tịch. Về sau, ở châu khác, có người cũng thấy Ngài mang túi vải mà đi. Nhân đó, người ta mới tranh nhau vẽ tượng Ngài. Toàn thân của Ngài cho tới đời nhà Tống, còn được thấy tại chùa Nhạc Lâm.