|
TÍN TÂM BẤT HOẠI
Vĩnh Hảo
“Thứ
nhất tu chợ, thứ nhì tu nhà, thứ ba tu chùa”.
Tục ngữ Việt Nam có câu như vậy. Vì là tục ngữ,
không thể biết được tác giả là ai. Vị tác giả
này có thể là người đã kinh qua ba giai đoạn, ba
hoàn cảnh tu tập, nhờ vậy mới có nhận xét chung
khá đúng đối với nhiều người để trở thành một
tục ngữ phổ quát.
Theo
kinh nghiệm của tác giả câu tục ngữ ấy, tu ở chợ
là khó nhất, kế đến là tu ở nhà; và dễ nhất là
tu ở chùa. Tuy vậy, thực tế cho thấy chỗ dễ nhất
lại có rất ít người chọn lựa, và một khi chọn
lựa, lại ít người thành công. Thành công, không
phải chỉ hình thức của người xuất gia suốt đời ở
chùa, mà còn là thành công trong việc giữ đạo,
hành đạo, và trên hết: giải thoát giác ngộ. Nói
thế có nghĩa rằng tu nhà và chợ chỉ khó hơn tu ở
chùa khi nào hành giả chọn hoàn cảnh tu như là
trợ duyên cho việc luyện tâm và đặt mục tiêu tối
hậu là giải thoát giác ngộ. Ngoài điều này ra,
tu nhà hạng nhì và tu chợ hạng nhất chẳng qua
cũng chỉ là tiếng than hoặc là lời tự an ủi của
một kẻ bị buộc phải vướng vào dòng thế tục.
Tu
chùa khó hạng nhất. Xuất gia là con đường ngược
dòng gian truân, nhọc nhằn, cô đơn và bi tráng
mà rất hiếm người theo đuổi tới cùng. Tu chùa
không đơn giản như bạn nghĩ đâu.
Bạn
đã từng tham dự một khóa tu học nào dành cho
phật-tử chưa? Khóa tu Bát quan trai-giới chẳng
hạn, là khóa tu một ngày một đêm, tập sự như là
xuất gia với tám điều luật về giới và trai, sử
dụng chín trong số mười giới của Sa-di [1]. Mười
giới Sa-di [2] là giới cấm của những tiểu tăng
và tiểu ni tập sự xuất gia, chưa chính thức là
hàng tăng sĩ Phật giáo. Giới luật của hàng
Tỳ-kheo và tỳ-kheo ni còn nhiều và gay gắt hơn.
Ngoài khóa tu Bát quan trai-giới, còn có các
khóa tu học Phật Pháp, khóa Thiền quán, huân tu
Tịnh độ, từ một đến mười ngày, thường được tổ
chức tại ngôi chùa hoặc tu viện lớn, có khi phải
mướn trường học vào kỳ nghỉ hè mới đủ sức dung
chứa lượng người tham dự.
Nếu
đã từng tham dự các khóa tu học nói trên, hẳn
bạn và các bạn tu đều có chung kinh nghiệm là dù
tinh tấn tu học, thu đạt nhiều lợi ích về tinh
thần, nhưng kết thúc khóa tu thì lòng dạ cũng
vui mừng lắm: được thu xếp trở về với gia đình,
với đời sống thế tục quen thuộc, thân tình,
không bị giới luật và nội qui khe khắt ràng buộc
nữa. Như vậy, tu chùa thế nào, dễ hay khó?
Tôi
cũng muốn hỏi, có khi nào bạn bị đặt trước một
hoàn cảnh phải chọn lựa giữa đạo này và đạo kia,
giữa đạo và một thế lực chính trị, giữa đầu hàng
và cái chết, giữa sự rút lui cho yên thân hoặc
phải tiến tới để bị chửi mắng? Câu hỏi nêu ra
vào thời điểm này, có vẻ như khơi lại một kỷ
niệm xa xôi nào đó của quá khứ, hoặc chỉ đọc
thấy trong tiểu thuyết và sách sử. Đang sống ở
một đất nước tự do, trong một thời đại văn minh
dân chủ, bạn sẽ thấy câu hỏi kia xa vời, không
liên hệ gì đến mình cả. Nhưng kỳ thực, câu hỏi
ấy rất sống động và vẫn còn là những thực tế
đang xảy ra nhan nhản trước mắt.
Điển
hình là hoàn cảnh “tu chùa” của những phật-tử
tham dự khóa tu học Phật Pháp hàng tuần vào ngày
thứ Bảy, từ 8 giờ sáng đến 5 giờ chiều, tại chùa
Bát Nhã, thành phố Santa Ana, tiểu bang
California. Khóa tu học Phật Pháp này được khởi
sự tổ chức từ cuối tháng 10 năm 2008. Đây quả là
chương trình hoằng pháp thiết thực, rất bổ ích
và thuận lợi cho phật-tử trong vùng. Chương
trình tu học có sự hướng dẫn luân phiên của
nhiều Tăng ni, với các chuyên đề về Thiền, Tịnh
và Mật tông, cũng như các lớp Phật Pháp căn bản.
Bạn
sẽ nôn nóng đặt câu hỏi: một khóa tu học tổ chức
hàng tuần, không phải là hàng năm như những khóa
tu khác, cũng không phải tập trung hàng trăm,
hàng ngàn người tham dự, vậy thì có gì để nói? –
Xin thưa, khóa tu học Phật Pháp ở đây rất đặc
biệt, không giống bất kỳ khóa tu học nào của
Phật giáo Việt Nam trên toàn thế giới. Vì sao?
Đường
dẫn đến chùa là con đường tráng nhựa như bao
nhiêu con đường khác, nhưng đầy ổ gà. Xe đi vào
phải lái chậm theo bảng đề hai mươi lăm dặm một
giờ. Có một ngã tư rộng với bốn bảng stop, phải
cẩn thận đi qua. Đường hẹp và gập ghềnh. Khi gần
đến cổng chùa, bạn sẽ thấy có vài người trưng cờ
và biểu ngữ, dùng loa phóng thanh hướng vào
trong chùa, hò hét. Bạn sẽ không hiểu chuyện gì
xảy ra. Khi xe đến sát những người này, bạn sẽ
nghe được những câu khẩu hiệu biểu tình, đại
khái như: “Đả đảo ma tăng trọc đầu”, “đả
đảo bọn thầy chùa tiếm danh”, “đả đảo
công an trọc”, “đả đảo bọn Về Nguồn phản
bội…” Trước cổng chùa thì như vậy, nhưng
khi vào trong, bạn sẽ chứng kiến một đạo tràng
tu học trang nghiêm với khoảng trên ba mươi học
viên phật-tử tham dự. Chương trình sít sao, từ
sáng đến chiều tụng kinh, niệm Phật, học giáo lý,
ăn cơm trong im lặng, thảo luận về Phật Pháp.
Không biết bạn sẽ có cảm giác thế nào trước sự
tương phản giữa nhóm ba bốn người dùng loa chửi
bới và ba bốn chục người im lặng tu học, chứ đối
với riêng tôi, mỗi lần đến thăm đạo tràng, tôi
đều ứa lệ.
Hòa
thượng viện chủ chùa Bát Nhã vốn là một “sơn
tăng” trung hậu, bộc trực, ba mươi năm sống trên
đất Mỹ mà tâm tính và hình dung vẫn giữ nguyên
cái vẻ xuề xòa chất phác của thầy tu chùa làng.
Một nhà tu như vậy, đối với thị-phi oan ức, vu
khống mạ lỵ, chỉ là chuyện của chợ đời gió
thoảng mây bay. Một lần, tôi chứng kiến một
phật-tử đến thăm chùa, đề nghị Hòa thượng tìm
cách giải quyết vấn đề biểu tình ồn ào trước
cổng chùa để khóa tu học được yên tĩnh trang
nghiêm, tâm trí học viên sẽ được nhẹ nhàng, thư
thả, dễ định tâm hơn. Hòa thượng chỉ cười, trả
lời với giọng khiêm nhẫn lạ thường: “Không
sao, tâm của phật-tử ở đây kiên cố lắm, những
lời chửi rủa kia chẳng ăn thua gì đâu!”
Nghe
những lời mộc mạc ấy, tôi thật cảm động, nhưng
vẫn chưa yên lòng, vì nghĩ rằng có thể đó chỉ là
cảm nghĩ và nhận xét của Hòa thượng chứ không
phải của chính các học viên. Tôi nêu nghi vấn ấy,
hòa thượng tiếp: “Ngày nào chư Tăng Ni cũng
thăm hỏi, an ủi các học viên, động viên tinh
thần của họ, đều được họ mạnh dạn trả lời là sự
chửi rủa, chống phá càng làm cho tín tâm của họ
mạnh mẽ, kiên cường hơn.”
Nghe
đến lời này, tâm tôi chấn động thật mạnh. Ngay
lúc ấy, ngôi chùa Bát Nhã nhỏ hẹp trong xóm
nghèo thành phố, lập tức hiển hiện trước mắt tôi,
trong tâm khảm tôi, như một cảnh giới diệu lạc
của các bậc Bồ tát.
Hãy
khoan nói về trình độ Phật Pháp và kinh nghiệm
tu tập hành trì của những học viên ở đây như thế
nào. Chỉ nhìn nơi vẻ thiết tha cầu học, kham
nhẫn tụng niệm trước sự chửi rủa của kẻ khác, có
thể nói là các học viên khóa tu chùa Bát Nhã
đang thực hành Bồ-tát đạo, và ít nhất họ đã biểu
hiện ba trong bốn pháp hạnh của Bồ-tát được nói
đến trong kinh Đại Tập, phẩm Hạnh Tam Muội: “Thứ
nhất là tín tâm bất hoại, thứ hai là tinh tấn
không mỏi mệt, thứ ba là trí tuệ thù thắng và
thứ tư là gần gũi thiện tri thức.” Theo kinh
này, Bồ-tát nào có đầy đủ bốn pháp hạnh thì đạt
được tam-muội ngay trong hiện tiền.
Được
biết, số học viên không bị giảm đi sau nhiều
tuần lễ vừa tu học vừa bị chửi. Họ đã tìm thấy
an vui, lợi lạc khi được “gần gũi thiện tri thức.”
Họ vẫn “tinh tấn” mỗi tuần đến đạo tràng để tham
dự khóa tu học, “không mỏi mệt” tuân theo các
nội qui và giới luật của khóa tu. Và trên hết,
niềm tin của họ đối với Chánh Pháp, đối với Tam
Bảo, là niềm tin không thể lay động, không thể
xoay chuyển: “tín tâm bất hoại.” Với ba pháp
hạnh này, dù không dám nghĩ là họ có “trí tuệ
thù thắng,” tôi vẫn tin ít nhất là trong ý nghĩa
của tâm kiên cố, bất động [3], họ đã chạm chân
đến cảnh giới tam muội bất khả tư nghì của hàng
Bồ-tát sơ học. Ngần ấy đủ cho tôi chắp tay, cúi
đầu.
Bạn
đã từng chứng kiến hoặc tham dự một khóa tu học
Phật Pháp nào có được nghịch cảnh để thử thách,
luyện tâm như khóa tu học Phật Pháp ở Chùa Bát
Nhã chưa? Cứ đúng vào ngày thứ Bảy mỗi tuần, khi
khóa tu học bắt đầu thì việc chửi mắng cũng bắt
đầu. Bên trong, người tu học siêng năng tu học;
bên ngoài, người chửi mắng cũng miệt mài chửi
mắng. Một điều kiện tu học tốt đẹp như thế, chưa
có ngôi chùa hay đạo tràng tu học nào trên thế
giới có được. Nếu bạn đã quen tu học ở nơi thanh
tịnh trang nghiêm, nơi mà ai cũng tôn trọng quý
kính nhau, nơi mà ai cũng mở đầu câu nói bằng
chữ “Mô Phật,” thì bạn cũng nên một lần trong
đời, tham dự một khóa tu mà tiếng chửi mắng (có
khi rất thô tục) thật to lớn, lấn át tiếng tụng
kinh niệm Phật và lời giảng dạy của Tăng ni.
Chính nơi đây, bạn mới trắc nghiệm được tín tâm
của bạn đối với Chánh Pháp. Như vậy, cũng nên
cảm ơn những người lớn tiếng chửi rủa nơi cổng
tam-quan. Chẳng phải họ cũng là Bồ-tát nghịch
hạnh hay sao?
Lái
xe chầm chậm ra khỏi chùa, tôi nghe một trong ba
người biểu tình không cầm loa, nhìn vào xe tôi,
nói xuống giọng như thể nói riêng với tôi: “Cũng
vì mấy người phật-tử vô minh nhẹ dạ như người
này mới đi chùa của ma tăng đầu trọc, phá hoại
Phật giáo!”. Tôi nói nhỏ: “Cám ơn!”
California, ngày 13 tháng 02 năm 2009
VĨNH HẢO
=========
Chú Thích:
|
