|
Sống Thảnh Thơi Giữa Dòng
Đời Điên Đảo
Tuyết Mai
Đời sống cũng như
xã hội là một hỗn hợp, bao gồm nhiều người tốt
lẫn người xấu. Nếu chúng ta chỉ yêu thích cái
tốt, ghét cái xấu, nếu chúng ta để mình lệ thuộc
vào cảm xúc, thì đời sống tinh thần của mình rất
bấp bênh, bất an vì sự vui buồn của mình bị lệ
thuộc vào những đối tượng xấu tốt trong xã hội,
hoàn cảnh bên ngoài.
Nếu mình có thể
chấp nhận cái xấu cũng như cái tốt thì từ vị trí
bị động mình trở thành người chủ động. Tâm
“không phân biệt”, “không cố chấp” sẽ là thanh
gươm chém đứt những dây tơ phiền não lằn nhằn
đang cuốn quấn chằng chịt tâm hồn ta. Tâm tịnh
thì thế giới tịnh. Chúng ta có thể tạo cho mình
một đời sống an lạc, hạnh phúc giữa dòng đời
trùng điệp khổ đau.
Người giàu có cái
khổ của người giàu, người nghèo có cái khổ của
kẻ nghèo. Hãy can đảm phân tích, nhìn thẳng vào
những phiền muộn đang ẩn náu sâu thẳm trong tâm
tư mình. Sự thật đời là một cuộc nội chiến, dằn
co dai dẳng trong tâm, giữa những được mất, hơn
thua, thắng bại, vinh nhục, hữu danh, vô danh,
ước vọng và lo âu… ít nhiều gì cái khổ cũng vướn
mắc với “Cái Tôi”, “Cái của Tôi”, “Cái Tự Ngã
của Tôi”.
Với đời sống vật
chất ở hải ngoại, phần nhiều chúng ta không khổ
vì nghèo đói mà vì… tham, sân, si… Vì vậy nếu
không có một số vốn liếng, tư lương về mặt tinh
thần, tâm linh để làm điểm tựa, để quay về nương
tựa, nếu cứ buông thả mình trôi lăn theo những
cám dỗ vật chất, tham vọng, thì đời sẽ là một
gánh nặng.
Kẻ gánh nặng là
người. Cầm lấy gánh nặng lên (chấp thủ) là khổ
đau. Đặt gánh nặng xuống (buông xả) là hạnh phúc.
Đời sống của
chúng ta là nối kết của những giây phút hiện tại,
mỗi bước chân chúng ta đi trên cuộc hành trình,
chính là cuộc hành trình. Các Thiền sư từng dạy:
“Không có con đường đi đến hạnh phúc, mà hạnh
phúc chính là con đường” (There is no way
to happiness, happiness is the way). Quá khứ
đã qua, tương lai chưa đến. Vị sư chân chính nào,
ở chùa nào cũng khuyến khích phật tử hãy quán
niệm và suy tư một cách sâu sắc về “hạnh phúc
hiện tại”. Hạnh phúc đang có trong từng hơi thở,
trong từng bước chân chúng ta đi. Hạnh phúc
không phải là một điểm, phải đạt đến đó xong rồi,
mới có thể có an vui, hạnh phúc.
Cho nên ai chờ
đến lúc hấp hối rồi mới niệm Phật, cầu xin Đức
Phật A Di Đà đến tiếp độ về cõi cực lạc thì đó
là một quan niệm rất sai lầm. Đừng đợi đến khi
khát nước mới đào giếng. Nếu trong đời sống hiện
tại này lòng ta đầy dẫy tham lam, sân hận mà
mong mỏi khi chết Phật A Di Đà sẽ đến rước, sẽ
bay vèo qua cõi cực lạc, điều này không thể có
được. Cũng đừng bao giờ chờ đợi một ngày nào đó
khi công việc đã xong, có nhiều tiền rồi, có nhà
cửa rồi, con cái học hành xong rồi… lúc đó mới
có thể có an vui, hạnh phúc. Nghĩ như vậy cũng
không đúng. Để có một đời sống hạnh phúc, chúng
ta hãy tịnh hóa trong từng hơi thở, trong từng
bước chân ngay ngày hôm nay, dù đời đang gặp
nhiều khó khăn, thiếu thốn, khổ cực, đủ mọi thứ
bất đắc ý. Đây là pháp môn “Hiện tại Lạc Thú”
hay “Hiện Pháp Lạc Trú”, tức là an trú trong
từng khoảnh khắc, từng ý nghĩ, từng việc làm,
từng bước đi trong đời sống hiện tại. Cố nhiên
chúng ta cũng có nhiều dự tính tương lai, nhưng
không nên để cho những vọng tưởng điên đảo bốc
cháy, thiêu đốt con người mình.
Tu để làm gì? để
được giải thoát? Hãy “giải thoát” mình ra khỏi
những trăn trở, khổ đau, phiền muộn trong giờ
phút hiện tại này bằng cách khắc phục những sân
hận và xóa tan những ý niệm bám víu vào “cái tôi”
và tham dục.
Mục tiêu tối hậu
của con người vẫn là mong muốn có một đời sống
an lạc, hạnh phúc. Thử phân tích cái khổ, phần
nhiều chúng ta khổ vì…mong muốn vạn vật hiện hữu
thường hằng, bất biến. Nhưng “vô thường” (đổi
thay) và “vô ngã” (không có tự tính, duyên hợp)
là chân lý. Theo Đạo Phật thì vạn vật không có
một thực thể riêng biệt, mà do duyên họp, đủ
duyên thì tạo thành, hết duyên thì tan biến. Căn
bản triết lý của Đạo Phật là chữ “Không” (Sắc
tức thị không, không tức thị sắc). Chữ KHÔNG
trong Đạo Phật không có nghĩa là đối lập với “CÓ”,
mà là không định, luôn biến dịch, thay đổi. Vạn
vật do duyên hợp tạo thành nên sự hiện hữu rất
mong manh, có đó rồi mất đó, có cũng như không…
Chúng ta mong
muốn người thân, tình yêu, danh vọng, tiền tài,
sự nghiệp…sẽ tồn tại mãi mãi với thời gian, nên
khi đối diện với đổi thay, với mất mát chúng ta
đau khổ. Nếu quán chiếu thấy được “khổ”, “vô
thường” và “vô ngã” là chân lý, thì sẽ bớt khổ.
Làm sao phát
triển được lòng từ bi? Thương được người đáng
ghét? Quý được người đáng khinh? Phải suy tư như
thế nào để thấy được “tính không”, để “không
phân biệt”, không có thái độ và cảm xúc khác
nhau trước cái tốt và cái xấu? Tư duy như thế
nào để thấy tất cả hiện hữu được biểu thị là “không”,
tất cả chỉ là cõi mơ, huyễn ảo?
Kinh sách có đưa
ra thí dụ về “sóng” và “nước đại dương”. Cả hai
cùng có bản thể là nước, cái khác biệt là sự
biểu hiện của nó. Sóng trồi lên hụp xuống theo
chuyển động của gió – mà thôi. Vì vậy về mặt
hiện tượng, sóng và nước khác nhau, nhưng về mặt
bản thể, sóng và nước như nhau. Con người trong
xã hội cũng vậy, có hình tướng, có tâm tính khác
nhau vì nghiệp duyên hoặc vì hoàn cảnh sống khác
nhau, nhưng trong mỗi người đều có “tính bản
thiện”, máu của ai cũng màu đỏ, nước mắt của ai
cũng có vị mặn, ai cũng mong muốn hạnh phúc và
sợ khổ đau. Suy ngẫm thật kỹ về những thí dụ
này, chúng ta sẽ mở rộng lòng tha thứ, bao dung,
độ lượng hơn.
Càng quan sát,
càng phân tích mọi người, mọi việc chung quanh
qua cái nhìn “cái tôi đang là” sẽ đưa tới sự
phân biệt, chẳng hạng người này không giống tôi,
người này tốt, người kia xấu, kẻ thấp hèn, người
người cao thượng… sự phân biệt đưa tới cảm xúc
thương ghét, ưa thích, khó chịu… “Cái tôi” luôn
chia rẽ giữa mình và người. Càng phân biệt, càng
cố chấp, càng làm cho mình rối ren, khó khăn,
bất an, tinh thần căng thẳng… Điều này làm cho
mình mất đi sự bình yên nội tại, mất đi khả năng
“sống tự tại”, sống hạnh phúc giữa dòng đời điên
đảo.
Ai thấy rõ được
những sự thực trên với trí tuệ thì người đó sẽ
tự giải thoát mình, sẽ không bị lao chao vọng
động, trầm luân giữa dòng đời trùng điệp khổ đau.
Đây là con đường đi tới thế giới thanh tịnh hay
Niết-Bàn ở thế gian vậy!
Tóm lại cuộc đời
này có ba dấu ấn chính là KHỔ, VÔ THƯỜNG (luôn
đổi thay) VÀ VÔ NGÃ (không có thực thể riêng
biệt mà do duyên hợp). Suy ngẫm thật kỹ những
điều này sẽ giúp chúng ta có cái nhìn chính xác
về cuộc đời và bản chất của cõi Ta-bà. Chỉ cần
luôn luôn tâm niệm ba điều đó thôi cũng giúp
chúng ta thoát được vòng tay cám dỗ của ma
vương, khổ đau. Mình sống ở đâu mà tâm mình
không chấp ngã, không hơn thua, không dành giựt
và sống từ bi hỷ xả, thứ tha, bao dung, độ lượng
thì ở đó mình có an lạc, hạnh phúc, và sự hạnh
phúc đó là có thực và vĩnh cữu.
Niết-Bàn không
phải là nơi chốn có không gian vật lý, cũng
không phải là cảnh trời ở cõi vô hình, sau khi
mất chúng ta mới có thể tới đó được. Niết-Bàn
cũng không phải là nơi dành riêng cho Trời Phật
Thần Thánh mà Niết-Bàn có thể ở thế gian. Ai
cũng có quyền đến đó để thọ hưởng sự an lạc
thảnh thơi, nếu chúng ta có được một tâm thanh
tịnh tuyệt đối, có một trí tuệ sáng suốt , không
vướn mắc với cái “Tôi”, cái "Của Tôi” và cái “Tự
Ngã Của Tôi”.
Khi cởi bỏ được
tự ngã độc tôn, sống với tâm xả ly, vô niệm,
không phân biệt, không cố chấp, sẽ không còn
biên giới giữa ta và người, tình thương sẽ bừng
nở. Chúng ta sẽ tắm mát trong dòng hạnh phúc,
sống tự tại giữa cảnh đời trùng điệp khổ đau của
nhân gian.
Đức Phật thành
Đạo trên mặt đất, Ngài thọ hưởng Niết-Bàn ngay
dưới cội Bồ Đề, ngay khi máu còn đang chảy, tim
vẫn còn đập và hơi thở vẫn còn vào ra như bao
người trên thế gian này. Chúng ta đang ở
Niết-Bàn hay đang ở địa ngục (trần gian), đang
khổ đau hay đang hạnh phúc là ở sự chọn lựa thái
độ, “chấp thủ” hay “buông xả” của chúng ta mà
thôi.
TUYẾT MAI
* Chân thành cảm ơn bạn đọc Thanh Mai đã gởi bài
viết này đến trang nhà PGĐC! |
