MÂY LÀ NƯỚC
Vĩnh Hảo
Cuối năm, đất
trời vào đông, lạnh lẽo. Ngoài đường ai cũng mặc
áo len dày, nhiều lớp; trong nhà, người ta mở
máy sưởi. Trời lạnh, nhưng lòng người ấm áp, vì
mùa lễ sắp đến, các trường nghỉ học, các công sở,
tư sở, hàng quán, chợ búa, thương xá, nô nức bán
buôn; ai ai cũng sắp xếp, chuẩn bị những ngày
đoàn tụ với gia đình, chia vui với bạn bè, lối
xóm. Người người mua sắm, trang trí cây thông
trong nhà, ngoài ngõ; đèn giăng ngũ sắc, sáng
rực từ lúc mặt trời chưa lặn cho đến bình minh
hôm sau, suốt trong nhiều đêm, kể từ
Thanksgiving cuối tháng mười một, và sẽ kéo dài
đến qua Tết dương lịch. Nhạc giáng sinh reo vui,
cảm động, đi đâu cũng nghe.
Đó là ở các nước
Tây phương theo đạo Thiên Chúa. Nghe nói trong
nước Việt Nam, đất nước mà đạo này là thiểu số,
cũng tổ chức Giáng sinh tưng bừng, rầm rộ như
thế.
Vui, chia sẻ với
những người khác đạo trong dịp lễ cuối năm này.
Thế nhưng, lòng vẫn nặng trĩu một nỗi buồn. Là
vì chúng tôi, những người đồng đạo ở nơi này nơi
khác, nhất là ở Việt Nam, đã không thể có được
những ngày an bình suốt nhiều năm tháng qua.
Khi tôi viết
những dòng này, câu chuyện của những người đồng
đạo chúng tôi đã trở thành dĩ vãng, là việc đã
rồi, đã an bài. Có nghĩa là giòng sông ấy bị
chia cắt thành từng nhánh nhỏ, tản thành mây,
thành những giọt nước.
Chúng ta đã từng
vững vàng như núi. Chúng ta đã từng đi như một
giòng sông. Nhưng nhiều người khác, thế lực khác,
đã lay đổ những tảng núi, đã chia chẻ và ngăn
cách những giòng sông bằng nhiều cách. Các thế
hệ tổ tiên của chúng ta cũng từng trải qua những
kinh nghiệm đau thương ấy. Hợp rồi tan. Tan rồi
hợp. Rồi lại tan. Rồi lại hợp. Có khi trước bạo
lực, một trong những bậc thầy của chúng ta đã
dõng dạc tuyên bố: “Tôi nguyện đem xương máu
trang trải cho Phật pháp, nếu chết thì như cái
chết của chân lý trước bạo lực chứ không phải
chết vì bạo lực nầy kém bạo lực khác!”
Sẵn sàng đón nhận
cái chết để bảo vệ lý tưởng của mình. Đó là thái
độ của núi. Nhưng trong một số trường hợp, nhất
là trước những hỏa diệm sơn hừng hực vô minh,
bạo động, cái chết không phải là chọn lựa thích
đáng. Lửa có thể làm tan chảy những tảng băng,
nhưng không hoàn toàn tiêu hủy được nước; có thể
cách ngăn được nước để đun cho nước bốc hơi,
nhưng không thể cản trở được đường bay của mây
trời.
Đã nhiều lần
trong quá khứ, cha anh chúng ta phải phân tán,
không thể tụ lại nơi một trú xứ, không thể nối
kết với nhau như một giòng sông. Bạo lực đã xô
đẩy cha anh chúng ta vào tình trạng phân hóa ấy.
Nhưng, như những giọt nước bị tán mỏng, cha anh
chúng ta đã hóa thân, ứng thân khắp các nơi chốn,
từ trong nước ra đến hải ngoại. Tiêu cực mà nói,
chúng ta bị chia cách; tích cực mà nói, chúng ta
dấn thân hành đạo, đem lý tưởng phổ hiện vào
từng nơi chốn khác nhau.
Nếu không cùng đi
như một giòng sông, hãy lên đường như mây trắng
trên bầu trời vô tận. Người ta có thể ngăn sông,
cách núi; nhưng không thể giam nhốt, hủy hoại
được mây.
Tôi thật là thất
vọng khi bao nhiêu người, bao nhiêu tổ chức,
trong và ngoài nước, đã hết lòng lên tiếng can
thiệp, ký tên, thỉnh nguyện… nhưng cuối cùng,
cũng đành chịu thua trước bạo lực. Nghĩa là phải
đành câm lặng để cho núi không thể là núi, sông
không thể là sông. Nhưng có thể nào mượn câu nói
của Thiền sư Duy Tín để nói với nhau hôm nay
không: “Trước
khi học đạo, thấy núi là núi, sông là sông. Đang
lúc học đạo, thấy núi không là núi, sông không
là sông. Sau khi ngộ đạo, thấy núi vẫn là núi,
sông vẫn là sông.”
Khi
chúng ta biết chúng ta là núi, chúng ta là núi.
Khi chúng ta biết chúng ta là sông, chúng ta là
sông. Ý thức thường trực về sự hiện hữu của mình
trong tương quan vô tận với thế giới, chúng ta
không ngại gì là núi hay không là núi, là sông
hay không là sông. Chúng ta từng ngồi được như
núi, từng trôi được như sông, thì cũng có thể
bay được như mây. Mây có thể tụ, có thể tan, có
thể biến dạng, nhưng không mất, vì mây chính là
nước. Không có bạo lực nào có thể triệt hủy được
thể tính của nước.
Còn
lại vài ngày cuối năm, từ nơi xa xôi, tôi viết
những dòng này kính gửi đến những anh chị em trẻ
tuổi, thế hệ đi sau tôi, nhưng đối với tôi, là
những vị thầy, vì quý vị đã làm được những điều
tôi không làm được.
Không
biết quý vị đã chuẩn bị lên đường xong cả chưa.
Có thể nay mai, tôi không còn nghe thấy tên gọi
của tảng núi hay giòng sông. Nhưng tôi có thể
nhìn thấy quý vị hàng ngày trên vòm trời bao la
xanh thẳm.
California, tháng 12 năm 2009
Vĩnh
Hảo
|