Phật Giáo Tại Hoa Kỳ

Nghiên cứu của G.R. Lewis

Bản dịch của Đào Văn Bình

“Buddhist Faith Fellowship of Connecticut”

Cập nhật hóa Tháng 7, 2008 bằng Cuộc Khảo Sát Tôn Giáo Của Pew Forum

Trong 18 năm vừa qua, tất cả các tông phái Phật Giáo đã phát triển vượt bực tại Hoa Kỳ. Từ năm 1991 tới năm 2001, Phật Giáo đã gia tăng 170% và trở thành tôn giáo đứng hàng thứ 4 trong số các tôn giáo lớn thực sự hành đạo tại Hoa Kỳ. Phật Giáo bám sát với Hồi Giáo và chỉ mất hạng 3 vì thua sút 22,000 tín đồ. Ngòai ra, vào năm 2001 cuộc Khảo Sát Tôn Giáo Tại Hoa Kỳ ARI – American Religious Identity Survey cho thấy số lượng Phật tử đông hơn Đạo Unitarian Universalists (Kitô Giáo Không Tin Thiên Chúa Ba Ngôi), Atheists (Vô Thần/ Không Tin Có Thần Linh & Thượng Đế), Hindus (Ấn Giáo), Wiccan (Phát xuất từ phong tục Cổ Celtic) và Đạo Bahai’s.

Cuộc Khảo Sát Tôn Giáo của Pew Forum

Vào năm 2008, Pew Forum đã cho phổ biến kết quả cuộc khảo sát tôn giáo trong bầu không khí tưng bừng. Cuộc khảo sát cho thấy sự chuyển đổi đến ngạc nhiên trong đời sống tâm linh của người Hoa Kỳ trong thập niên qua. Sự phát triển quan trọng là Phật Giáo đã leo lên hạng 3 trong số các tôn giáo có hành đạo tại Hoa Kỳ - sau Kitô Giáo và Do Thái Giáo. Cuộc khảo sát cho thấy 0.7% dân số tức 2 triệu người Hoa Kỳ là Phật tử. Hồi Giáo chiếm 0.6% và Ấn Độ Giáo chiếm 0.4%. Đứng về mặt cấu trúc dân số, cuộc khảo sát cho thấy đa số các Phật tử là thành phần sinh sau Thế Hệ Baby Boom (Gen-Xers) và thuộc lứa tuổi từ 30-49. Ngòai ra, sự phát triển nổi bật là sự cải đạo của người Da Đỏ (dân bản địa Hoa Kỳ) mà Phật tử gốc Á Châu chỉ chiếm 30%. Đứng về mặt địa lý, miền Tây Hoa Kỳ có nhiều Phật tử hơn Miền Đông. Sau hết, 20% con số được khảo sát tin tưởng vào Thần Linh/Thượng Đế tương phản với tòan bộ dân số chiếm đa số 60%.

Những Vấn Nạn Của Cuộc Khảo Sát

          Tin tức tốt đẹp về Đạo Phật được nhiều người Da Đỏ chấp nhận khiến Phật Giáo trở thành tôn giáo thứ ba tại Hoa Kỳ đã không làm lộ rõ sự kiện - là phương pháp khảo sát đã có những vấn nạn nghiêm trọng khiến kết quả bị nghi ngờ rất nhiều. Trước hết, cuộc khảo sát của PEW đã không tính đến Tiểu Bang Hawaii (Hạ Uy Di) có nhiều dân Á Châu, đặc biệt người Hoa Kỳ gốc Nhật Bản có khuynh hướng là Phật tử. Có thể thiếu khả tín, vì cuộc khảo sát chỉ liên lạc với các số điện thọai gắn ở nhà mà không tính tới các điện thọai di động hoặc các điện thọai không ghi trong niên giám khiến cho chính tác giả bài viết này và thân hữu Phật tử xa gần bị lọai ra khỏi cuộc khảo sát. Trong số 542,000 cú điện thọai gọi tới các gia đình, chỉ có 34% trả lời khiến chỉ có 35,000 người là thật sự được khảo sát. Tác giả cũng như nhiều người khác có khuynh hướng e ngại những cuộc khảo sát bằng điện thọai và một khi được PEW tiếp xúc, có thể họ không trả lời và như thế đã làm lệch kết quả thiệt hại về phía Phật Giáo.

          Một rắc rối lớn nữa gieo nghi ngờ cho cuộc khảo sát là tất cả các cuộc phỏng vấn đều thực hiện bằng tiếng Anh hoặc tiếng Mễ (Tây Ban Nha). Thống Kê Dân Số Hoa Kỳ cho thấy 40% của 10 triệu dân Á Châu sống ở Hoa Kỳ không nói tiếng Anh hoặc tiếng Mễ nhưng lại nói các ngôn ngữ khác như tiếng Thái, Việt Nam, Lào, Trung Hoa, v.v…Vậy, nếu nói 50% dân số không nói tiếng Anh hoặc tiếng Mễ là Phật tử, thì chỉ con số này không thôi, số lượng Phật tử tại Hoa Kỳ sẽ tăng gấp đôi, tức tăng thêm 2 triệu tín đồ nữa. Một số cho rằng con số có thể là 1.7% tức là 5 triệu Phật tử tại Hoa Kỳ. Vậy thì đứng trên phương diện thống kê, con số này ngang bằng với con số tín đồ Do Thái Giáo ghi nhận là 1.7% theo cuộc khảo sát.

Suy Thóai Của Tôn Giáo Truyền Thống Lâu Đời

           Cho dù sức mạnh chính trị và sự bề thế, vào năm 2001, chỉ có 76.5% dân Hoa Kỳ tự nhận mình là Kitô Giáo (Christian). Religioustolerance.org đã trưng dẫn cuộc nghiên cứu của ARIS dưới đây để cho thấy số phần trăm tín đồ Kitô Giáo lớn tuổi giảm từ 86% xuống 77% vào năm 2001. Điều gây chú ý là cũng trong thời kỳ này, thành phần Không Tôn Giáo gia tăng 110% tức là chiếm 13.5 % dân số. Căn cứ vào dữ kiện này, cùng với sự liên tục sói mòn của Kitô Giáo Hoa Kỳ và sự gia tăng của các tôn giáo Phương Đông và tính cả những người tự nhận mình là Không Tôn Giáo, chúng ta có thể rút ra một kết luận chính xác là Hoa Kỳ không còn là một quốc gia thuần túy Kitô Giáo nữa và những chính sách như cầu nguyện tại nhà trường, ngăn không cho dạy Thuyết Tiến Hóa ở trường học (Intelligent Design) và 10 Điều Răn Của Chúa (Ten Commandments) đang trưng bày ở các tòa án và những chính sách nghiêng về Kitô Giáo không còn phù hợp với một xã hội đa dạng. Nhiều tín đồ Kitô Giáo cực đoan và bảo thủ lo sợ khuynh hướng suy thóai này và coi đó như là sự tấn công vào “quyền hạn” và “truyền thống” của họ. Giờ đây đang có sự xuất hiện (nổi lên) một lọat những sức mạnh mới và một truyền thống bao hàm hơn đã đưa tới sự lớn mạnh của cộng đồng Phật Giáo, Không Tôn Giáo v.v…và được chấp nhận vào dòng chính (main stream) của nền văn hóa Hoa Kỳ.

Sự Phát Triển Vô Song

Từ năm 2001, Phật Giáo đã trở nên được yêu thích hơn và phát triển trong số người Da Đỏ đã cho chúng ta một ấn tượng là con số và phần trăm số Phật tử năm 2006 phải lớn hơn năm 2001. Chẳng hạn, từ năm 2001, tại Tiểu Bang Connecticut, sự xuất hiện của Buddhist Faith Fellowship cùng với sự thành công và  phát triển của các đòan Phật tử đã đưa tới một sự nở rộ của tín đồ Phật Giáo tại tiểu bang này.  Buddhist Faith Fellowship đã gia tăng hơn 1000% con số hội viên.

Về sự phát triển trên quy mô quốc gia, số lượng Phật tử thật sự tại Hoa Kỳ còn chưa rõ ràng nhưng con số ước lượng bảo thủ nhất được hài ra trong cuộc nghiên cứu của ARIS dưới đây. Mạng lưới The Landscape of American Buddhism (Khung Cảnh Phật Giáo Tại Hoa Kỳ) nói rằng “ Các học giả Phật Giáo đã có những kết luận khác nhau về con số tín đồ Phật Giáo tại Hoa Kỳ. Vào giữa thập niên 1990, Robert Thurman- một giáo sư nghiên cứu về Phật Giáo tại Đại Học Columbia mà trước đây chính ông cũng là một Tăng sĩ Phật Giáo, đã nói với Peter Jennings trong chương trình Nightly News của Đài Truyền Hình ABC là có khỏang từ 5 triệu tới 6 triệu Phật tử tại Hoa Kỳ”. Có thể GS Thurman đã phỏng đóan, nhưng vào năm 1997, một học giả Đức tên là Martin Baumann đã khẳng định có khỏang từ 3 triệu tới 4 triệu Phật tử tại Hoa Kỳ, dựa trên những cuộc khảo sát riêng của ông và những cuộc khảo cứu rộng rãi…thì dường như con số của Baumann là đúng và giờ đây có thể còn có nhiều tín đồ Phật Giáo hơn nữa trên đất Hoa Kỳ. Điều này khiến số tín đồ Phật Giáo tại Hoa Kỳ lớn bằng số tin đồ của các giáo phái Protestant.

Chất xúc tác nào đã khiến Phật Giáo thành công? Theo ý kiến của chúng tôi, sự thành công của Phật Giáo tại Hoa Kỳ và khắp thế giới Tây Phương nằm trên ba mặt: Lời giáo huấn chính của Phật về lòng từ bi (compassion), sự khoan dung (tolerance) và hợp lý (rationality) qua đó cá nhân ứng nghiệm và  chuyển hóa tâm thức (spiritual transformation) vượt qua nỗi sợ hãi trong tôn giáo truyền thống của Tây Phương và niềm tin mù quáng vào giáo điều xưa cũ và thần thọai Kitô Giáo. Thứ nữa, sự phát triển còn dựa vào thế hệ giáo sư mới là Phật tử sinh trưởng ở Hoa Kỳ, đã học được cách truyền đạt khéo léo giáo pháp tới những công dân bình thường và là những người đã chấp nhận những khuôn mẫu của thời đại mới, hành trì và truyền bá giáo pháp. Sau hết, có lẽ điều tác động mạnh mẽ nhất là sự không thỏa mãn của rất nhiều người Hoa Kỳ cũng như Tây Phương về các tôn giáo cực đoan, bảo thủ và Kitô Giáo…đã giúp Phật Giáo xuất hiện như một tôn giáo thay thế (alternative religion) có khả năng đứng vững (tồn tại). Religioustolerance.org đã trích dẫn như sau “một số người lớn tuổi Hoa Kỳ đã tự rời bỏ Kitô Giáo...”  Hiện tượng này đã và đang xảy ra tại các quốc gia Tây Phương như Anh, Pháp, Tân Tây Lan và các quốc gia kỹ nghệ khác. Theo tờ Sydney Morning Herald, trong bài báo nhan đề “Trong Khi Kitô Giáo Suy Thoái, Phật Giáo Phát Triển Nhanh”  (While Christian Declines, Buddhism Grows Rapidly) Úc Châu đã ghi nhận có nhiều Phật tử hơn là tín đồ Baptist. Để có thêm tin tức cho vấn đề này, trong một bài báo nhan đề Phật Nổi Lên (Buddha Rising), tạp chí National Geographic năm 2005 đã tìm hiểu dòng phục hưng và bành trướng của Phật Giáo trên tòan thế giới, đặc biệt tại các quốc gia Tây Phương như Hoa Kỳ.

Tôn Giáo Nổi Bật

Phật Giáo tại Hoa Kỳ xuất hiện như là một tôn giáo nổi bật có khả năng thay thế và là một sức mạnh tâm linh, văn hóa và chính trị trong Thế Kỷ 21. Hướng Dẫn Cho Phật Tử Hoa Kỳ (The Guide to Buddhist America) xuất bản năm 1998 đã liệt kê 1000 thiền đường tại Hoa Kỳ và Canada. Ngày nay, bạn có thể vào bất cứ tiệm sách Borders, Barnes and Noble nào và sẽ thấy một số sách rất lớn dành cho sự giải thóat tâm linh của người Phật tử. Phật Giáo còn tạo ảnh hưởng lên các tâm lý gia hiện đại, muốn khám phá tiềm năng của nhận thức và những lợi ích về mặt sức khỏe của Thiền. Như là một hiện tượng của văn hóa, giờ đây mọi người đều thấy và có thể thỉnh tượng Phật, chuỗi hạt và các món đồ liên quan đến Phật Giáo khắp nơi. Điều thích thú nhất là một cuộc khảo sát mới đây của Journal for the Scientific Study of Religion trong đó 26,125,000 người Hoa Kỳ hay 12.6% dân số nói rằng đời sống tâm linh hằng ngày của họ ảnh hưởng bởi Phật Giáo.

Quá giang chiếc xe chở ban nhạc này, một vài tu sĩ Kitô Giáo cấp tiến đã vay mượn những khái niệm của Phật Giáo, chẳng hạn như Phật Tánh (Buddha-nature) và Tỉnh Thức (Awakening) để đặt cho họ những cái tên như “Christ-nature” và “Christ consciousness”; hơn thế nữa, từ năm 1960, các tu sĩ dòng Catholic Trappist (La Mã) mỗi ngày đều tập Thiền đều đặn.

Từ giữa thập niên 1990, đã có những phim nói về Phật Giáo của Hollywood như Little Buddha, Kundun, Seven Years in Tibet và Enlightenment Guaranteed đó là không kể cả một tập hợp những phim khác mang chủ đề Phật Giáo như Star Wars và Matrix: Nói về Hollywood, theo Zen Abound Magazine (online) đã có rất nhiều tài tử nổi tiếng thực hành Phật Giáo như Tina Turner, Orlando Bloom, Richard Geere, Steven Seagal, Keanu Reeves, Patti Smith, v.v…Còn trong lãnh vực âm nhạc, Ban The Buddhist Beastie Boys đã cống hiến những lời ca mang ý đạo như bản nhạc Boddhisattva (Bồ Tát). Còn về thể thao Hoa Kỳ, triết học Phật Giáo đã đóng góp vào chuyện thành công của huấn luyện viên Phil Jackson của đội Chicago Bulls. Còn trên lãnh vực Internet (Liên Mạng Tòan Cầu), Phật Giáo giống như một nhà máy điện với vô số mạng lưới phục vụ cho việc giảng dạy và truyền bá. Nếu bạn vào Google và đánh máy “buddhism” bạn sẽ có khỏang 33,400,000 nguồn tin tức.

Là một sức mạnh chính trị, nhưng lại có rất ít Phật tử tại Hoa Kỳ dấn thân làm thay đổi chủ nghĩa cực đoan bảo thủ và những chính sách thiển cận ở tầm mức quốc gia và tiểu bang. Tuy nhiên có Dân Biểu Phật Giáo Bob Matsui ở Sacramento (California) mất năm 2005; và năm 2007 Quốc Hội thứ 110 của Hoa Kỳ đã thủ đắc hai dân biểu Phật tử là Mazie Hirono của Hawaii và Hank Johnson của Georgia. Hơn thế nữa, có những tổ chức đáng kính trọng như Buddhist Peace Fellowship đã dấn thân vào việc cải cách án tử hình, bảo vệ môi trường và xúc tiến hòa bình tòan thế giới, và phải kể Buddhist Aids Project và Zen Peacemaker Order. Vào Thế Kỷ 21 thậm chí còn có những đại học Phật Giáo như Naropa Institute và ít nhất một trường trung học Phật Giáo đó là trường Pacific Buddhist Academy ở Hawaii.

Những Tôn Giáo Lớn Tại Hoa Kỳ

Những dữ kiện dưới đây được lấy từ Adherents.com, tổng kết sợ tăng trưởng của các tôn giáo chính tại Hoa Kỳ của những năm 1990 và năm 2001

Top Twenty Religions in the United States, 2001 (self-identification, ARIS)

Cước chú:

1) Unitarian Universalist: Kitô Giáo nhưng không tin vào Thiên Chúa Ba Ngôi.

 2) Agnostic: Một loại tôn giáo không tin có Thần Linh/Thượng Đế

3) Wiccan: Đạo thờ God (Thần/Thượng Đế) và Nữ Thần (Godness) với lễ nghi huyền bí

4) New Age: Pha tạp rất nhiều giáo lý, mưu tìm chân lý và mong đạt tới tiềm năng cao nhất của con người.

5) Scientology: Tin rằng con người là một linh vật có khả năng giải quyết mọi vấn nạn của chính nó và đạt tới hạnh phúc vĩnh cửu/linh hồn vĩnh cửu nhưng bị nhiều người coi đó như một “cult” (nhóm thờ cúng) và có đầu óc thương mại.

6) Deity: Tin tưởng nhiều thứ Thần Linh cai quản vũ trụ này nhưng không tin vào lời tiên tri, phép mầu nhiệm.

7) Exkankar: Tôn Giáo Ánh Sáng và Âm Thanh của Thượng Đế

8) Spiritualist: Tin vào Thần Linh nhưng cũng tin rằng có thể giao cảm với người chết qua ông đồng bà cốt.