|
Cây nhang trong
tâm thức người Việt
Tiểu Khang
Tục đốt nhang
(hay còn gọi là thắp hương, dâng hương) đã có ở
nước ta từ lâu đời. Nó đã trở thành một trong
những nét văn hóa đặc sắc trong đời sống tâm
linh của người Việt Nam. Dù là ngày Tết, ngày
giỗ chạp hay ngày thường, người ta đều đốt nhang.
Đặc biệt trong
những ngày Tết, nhang càng được đốt nhiều hơn.
Vì ngày Tết có nhiều việc cúng kiếng: nào cúng
đất trời, cúng tổ tiên ông bà, cúng ông Táo… Và
cây nhang trở thành vật không thể thiếu trong
những ngày này.
Những sợi khói
nhang cuộn tròn, rồi phảng phất bay đi để lại
mùi hương thoang thoảng, dịu dàng như một sợi
dây thiêng liêng gắn kết cuộc sống con người với
đất trời, là cầu nối giữa con người ở trần gian
với thần thánh, ông bà, tổ tiên đang ở cõi vĩnh
hằng.
Theo các nguồn
tài liệu, cây nhang có nguồn gốc từ bán đảo Ả-Rập,
được các lái buôn người Hy Lạp chuyên chở sang
bán tại các nước châu Á, khoảng từ thế kỷ thứ
11. Cây nhang này có mùi thơm dịu, được chiết
xuất từ một giống cây mọc ở miền Nam bán đảo Ả-Rập.
Còn theo Phan Kế
Bính trong Việt Nam phong tục, cây nhang có
nguồn gốc từ Tây vực, đốt hương nghĩa là cầu cho
quỷ thần giáng cách.
Khi xưa, tục Tàu
tế tôn miếu chỉ dùng cỏ tiêu (cỏ thơm) trộn với
mỡ mà đốt cho thơm, chưa có đốt hương. Đến đời
Vũ đế nhà Hán, vua sai tướng sang đánh nước Hồn
Gia (xứ Tây vực, thuộc Ấn Độ). Vua nước ấy đầu
hàng, dâng một tượng thần bằng vàng cho vua Vũ
đế đem về đặt trong cung Cam Toàn. Người nước
Hồn Gia cũng tế thần ấy, không phải dùng đến
trâu, bò mà chỉ đốt hương lễ bái mà thôi. Từ đó,
Tàu mới có tục đốt hương.
Sách xưa còn chép
rằng: Thứ sử Giao Châu - Trương Tân thường đốt
hương ở Cát Lập tịnh xá để đọc đạo thư. Tục đốt
nhang ở ta có lẽ bắt đầu từ đó. Rồi cùng với quá
trình phát triển của đạo Phật, tập tục đốt nhang
du nhập vào nước ta ngày càng phổ biến.
Nhang có nhiều
loại, nhiều kiểu: nhang thường, nhang ướp hương,
nhang tròn, nhang khoanh… tất cả đều có chung
một công dụng: đốt lên cho ấm cửa ấm nhà, đốt
lên bàn thờ tổ tiên ông bà, bàn thờ Phật vào hai
buổi sáng - chiều như gửi một lời chào đến các
vị bề trên, nhằm báo cho các vị biết lúc nào
chúng tôi cũng nhớ đến các vị.
Tiểu Khang
| 
