|
Ngày xuân tảo mộ
Tạ Chí Quảng
Quê tôi, một thôn
nhỏ nằm ven bờ sông Côn - Bình Định, không biết
tự bao giờ có tục tảo mộ ngày xuân chứ không tảo
mộ vào tiết thanh minh. Mỗi từ đường có một ngày
tảo mộ quy định, thường là từ 16 tháng chạp đến
15 tháng giêng lịch Ta, tức là trước hoặc sau
tiết lập xuân.
nén hương tưởng
nhớ Tổ Tiên
Tảo mộ nghĩa là
sửa sang mộ phần của người đã khuất và để cho
con cháu nhớ đến tổ tiên, ông bà. Đến ngày tảo
mộ, con cháu trong họ dù đi đâu xa, làm ăn nơi
nào cũng quay về đất tổ để dự ngày tảo mộ. Sáng
sớm, phụ nữ thì ở nhà thì lo mâm cỗ, còn đàn ông,
con trai thì mang dụng cụ: cuốc, xẻng, chổi,
thùng, sơn, cọ..v.v.. ra nghĩa trang.
Thường thì mỗi họ
có một trưởng họ chỉ huy việc tảo mộ, nhưng
trưởng họ không phải là người dẫn đường, chỉ
việc, mà con cháu tự giác tìm mộ và tu sửa, quét
dọn, đắp đất, làm cỏ, v.v. Trưởng họ sẽ đi kiểm
tra, kiểm tra có nghĩa là hỏi xem con cháu có
nhớ là đang tảo mộ của ai không, quan hệ thế nào?
Rồi vừa làm, vừa kể cho nhau nghe những kỷ niệm
của người đã khuất.
cháu con chăm sóc
mộ phần Ông Bà Tổ Tiên
Ngày xưa, hễ
trong nhà có người thân qua đời là phải nhờ thầy
địa coi đất. Đất hợp chỗ nào thì táng nơi đó nên
người trong một họ mà mộ phần cách xa nhau đến
mấy cây số, nếu con cháu về không đông đủ thì
việc tảo mộ có thể kéo dài cả ngày. Nhưng có một
điều là dù bận việc đến đâu, làm ăn khấm khá cỡ
nào thì cũng tuyệt đối không được thuê người tảo
mộ. Xem đó là một việc làm bất hiếu của kẻ hậu
sinh. Việc tảo mộ phải do chính con cháu trong
họ thực hiện thì mới mang ý nghĩa của ngày tảo
mộ.
Tảo mộ xong, con
cháu trong họ về từ đường bày lễ dâng lên tổ
tiên, cùng nhau xem bảng phả hệ đồ, chúc phúc
cho nhau để biết nguồi cội và cùng nhau dùng bữa
cơm sum họp họ hàng. Đây cũng là dip, bà con,
anh em gặp gỡ, tâm sự những công việc trong năm
và qua đó có thể giúp đỡ những người còn khó
khăn trong họ.
xem lại và bổ túc
gia phả dòng tộc
Những ngày tết ở
miền Trung thường có mưa xuân và thời tiết se
lạnh. Ngày tảo mộ dù có mưa gió thế nào cũng
không vì thế mà hoãn lại. Họ nhà tôi chia ra
nhiều nhánh, nhánh bên tôi mới có 4 đời mà cũng
ngót hơn 30 ngôi mộ, rải rác nhiều nơi. Ba tôi
là trưởng họ, hằng năm trước ngày tảo mộ, ông
phải đi thị sát xem hết thử mộ phần hư hao,
hoang phế rồi mới chuần bị dụng cụ cần thiết cho
việc tảo mộ. Nhưng sẽ không phân công thành nhóm
để làm từng khu vực vì như thế thì con cháu
không biết hết mộ phần của tổ tiên. Do vậy tất
cả phải cùng lần lượt tảo mộ từng khu vực để
tường tận nguồn cội của mình.
Tảo mộ
là một việc làm hết sức ý nghĩa, nhắc nhở con
cháu phải luôn nhớ đến tổ tiên ông bà, là
một phong tục thiêng liêng của người dân Việt
cần duy trì, dự ngày tảo mộ là một trách nhiệm
của người con nước Việt. Năm nào không về dự
được ngày tảo mộ của tộc họ, tôi cảm thấy mình
còn thiếu sót nhiều trong bổn phận đối với tổ
tiên và tự hứa năm sau phải cố gắng hơn.
Tạ Chí Quảng
(theo Giác Ngộ
Online)
========================
|
