Long Ẩn Chùa Thiên Trúc

Trần Kiêm Đoàn

Mời đọc đôi dòng lục bát của một tu-thi-sĩ hay thi-tu-sĩ; nghĩa là một tu sĩ làm thơ:

Thiên thu gối mộng nằm say

Gác chân lên ngọn cỏ may phiêu bồng

Nắng mai nhuộm suối mây hồng

Hoa xuân hé nụ bướm ong tìm về

Em đi trẩy hội đồng quê

Gót son vẽ một đường mê luân hồi

Nghìn thu cuộc mộng trang đời

Kiếp nhân sinh ấy là lời chung riêng

Thiền sư khép cửa am thiền

Vẫn nghe đầu gió một miền u linh

Hàn long ẩn bóng thu mình

Nguyệt kia chẳng chịu để bình minh lên

Đó là một trích đoạn ngắn trong dòng thơ thuần lục bát dài 300 câu làm nên thi phẩm Cát Bụi Đường Bay[1] của thi sĩ Hàn Long Ẩn hay tu sĩ Thích Thiện Long.

Trong truyền thống đạo Phật, thi ca và kinh văn có một phong thái ngôn từ rất gần nhau. Những tư tưởng cao sâu, những trải nghiệm tỉnh giác, những suy niệm từ thực chứng cần được ghi dấu và chia sẻ qua phương tiện ngôn ngữ đậm tính nghệ thuật như kinh, như kệ, như thơ. Phần lớn các danh tăng Trung Hoa, Nhật Bản, Việt Nam đều có làm thơ. Thơ trong cách viết hội ý của chữ Hán còn có ý nghĩa là ngôn ngữ cửa thiền.

Ba mươi năm sống trong một xã hội thực dụng như Hoa Kỳ, nhưng sự cảm nhận và xúc động của tôi chưa bị phôi pha khi có cơ hội đọc “ngôn ngữ cửa Thiền” của các thi sĩ làm thơ phảng phất hay ngan ngát hương trầm như Huyền Không, Nhất Hạnh, Tuệ Sỹ, Phạm Thiên Thư… Mãi đến năm 2008, tôi mới đọc những vần thơ lục bát tinh chuyên mang hương vị cửa thiền của Hàn Long Ẩn.

          Trong thể thơ niêm luật, thơ lục bát dễ làm nhưng khó hay. Người ta thường ví làm thơ lục bát cũng như nấu bún bò Huế hay mặc áo dài lụa trắng nữ sinh Đồng Khánh:  Ai nấu bún bò Huế cũng được. Nhưng nấu được một tô bún nước vừa trong, vị vừa thanh, chất liệu vừa đơn giản mà ngon tuyệt chiêu như bún bò Mụ Rớt thì lại ít người đạt được.  Giới nữ ai mặc áo dài lụa trắng cũng được. Nhưng với nhân dáng thanh nhã, nét duyên e ấp, tà áo vờn một chút gió sớm sông Hương trên đường Lê Lợi dưới tàn long não thơm xanh thì dễ chi người nào, thời nào cũng có. Thơ lục bát dễ làm. Ai có chút hiểu biết về ghép chữ, gieo vần đều làm được. Nhưng ý thô thì thành thơ Mụ Đội; chữ nghĩa dễ dãi thì thành vè; niêm luật cà kê thì thành nói lối. Vì thế, thơ lục bát thường là khung kiến vô hình phản chiếu bản lĩnh và tài hoa của người làm thơ.

          Hàn Long Ẩn chọn lục bát trường thiên cho toàn thi phẩm Cát Bụi Đường Bay là biểu tỏ một thái độ ung dung, nhẹ nhàng bước vào nghệ thuật thi ca đầy tự tin và đam mê.  Nhưng lục bát mới chỉ là mái chèo và con thuyền. Chèo lượn và thuyền trôi cũng phải tùy duyên mà cặp bến. Thơ lục bát của Hàn Long Ẩn mượt mà và đầy nhạc tính như tiếng vọng của cá nghe kinh. Nhà thơ là tu sĩ nhưng hồn thơ trôi chảy phóng khoáng, tứ thơ phiêu lãng miên man, không e dè trong một giới hạn cảm xúc hay hình tướng nào cả.  Tình yêu, tình đạo, tình đời… sống thực và có mặt đậm nét hay bàng bạc khắp nơi. Nhà thơ không lẫn trốn hay “diệt” bất cứ một đối tượng cảm xúc nào hiện hữu mà tha thiết nắm bắt và mĩm cười với tất cả. Rồi từ đó, hóa giải hết thảy cánh rừng trùng trùng cảm xúc đầy biên kiến, xung đột bằng năng lực tỉnh thức và niệm lực tĩnh lặng như một sự gieo mầm hay hòa tan trong biển an hòa của từ bi và trí tuệ.  Hồn thơ vẫn lai láng.  Đường tu vẫn rỡ ràng. Thơ là lời kinh; là phương tiện thiện xảo của biến pháp giới, không chấp trước, “siêu việt nhị biên”. Tùy duyên mà hóa độ.

          Lật một trang trong Cát Bụi Đường Bay, tôi bắt gặp câu thơ: “Hàn long ẩn bóng thu mình…” và liên tưởng ngay tới ngôi chùa Thiên Trúc[2] trên đường số 7, thành phố San Jose, tiểu bang California mà nhà thơ vừa mới đặt chân đến. Phải chăng Hàn Long Ẩn muốn… đại ẩn khi về với ngôi chùa tân tạo từ một ngôi nhà cũ ở ngay giữa lòng phố thị. Nơi đây không có núi cao, mây trắng, đồi thông mà chỉ có con người và cuộc sống đời thường. Thi ca và tâm đạo có phát huy được chăng khi nhà thơ vào đời và thiền sư xuống núi?! Đời thường thì tâm là đạo – bình thường tâm thị đạo – nên băn khoăn làm chi bến nọ, bờ kia. Khi hồn thơ thăng hoa và tâm bồ đề kiên cố thì chốn lâm tuyền hay nơi phố chợ cũng đều là một suối nguồn tịch lặng an nhiên.

          Ước mong Thiên Trúc sẽ sớm trở thành một chốn tu học đầy an lạc cho những người có tín tâm và nơi đàm đạo thi ca cho những người có chút duyên thơ.

          Thi sĩ Hàn Long Ẩn, tu sĩ Thích Thiện Long và ngôi chùa Thiên Trúc là một hợp duyên đượm nhuần tính Phật giữa Thung Lũng Hoa Vàng[3].

San Jose, ngày viếng chùa Thiên Trúc tháng 3-2010.

 Trần Kiêm Đoàn