GỖ TRÔI TRÊN SÔNG
THÍCH PHÁP BẢO
Lời BT:
Đối với
cuộc sống này, lắm lúc dòng sông tâm thức mỗi
lúc mỗi khác hẳn, chẳng như giây phút ban đầu ta
tưởng. Nó giống như phép thuật ảo ảnh, sáng
khác, trưa khác và chiều tối lại khác. Đứng
khác, ngồi khác, tựa lưng vào gường lại khác. Có
một lần trong một buổi chiều Sư cô Thoại Nghiêm
nói chuyện về cách làm mới thân tâm, phương pháp
làm mới tình yêu và nuôi dưỡng sự sống. Sư cô ví
dụ như vầy, ở trong vườn trà Tu viện hằng ngày
Cô luôn thấy những người hái trà, cứ mỗi vài
tháng họ cho xới đất một lần, họ làm như các
người làm nông, cày ruộng vậy. Nhưng với công
việc làm đất cho trà lại khó khăn nhiều, vì
người ta phải cho lưỡi cày vào ngay giữa hai
luống, để con bò đẩy đi, dần dần đất được ủi mềm
ra và có những gốc rễ cằn cỗi, các rễ tầm gởi
khác được cắt bỏ bớt, còn lại thân cây trà và
gộc rễ chính mà thôi. Để khỏi hao tốn chất dinh
dưỡng nuôi lá trà.
Như những hạt
sương vàng
Long lanh trên
thềm cỏ
Chợt mây nắng
trôi lăn
Hư không một chén
trà.
Trong lần lên Đà
Lạt, tôi đã chỉ cho mấy người bạn thấy được sự
sống mỗi giây phút đẹp nhất. Dòng sông vẫn thế,
bản chất của nước là mây, là gió, là sự quyện
hòa giữa hơi thở và nụ cười. Vào buổi sáng mỗi
ngày ta đều có cơ hội mở cửa đi vào, đi ra nhưng
ít khi chúng ta chú ý đến sự chuyển biến của
dòng tâm thức đi qua trong một đêm. Nó vẫn thức
trắng để công phu, nó vẫn hiện hữu để lớn lên,
có đôi khi nó vẫn lao động một cách chăm chỉ .Sau
đây là một giấc mơ cũng là bản ngã trong tập
Giọt Phù Du, chuyện kể lại Đức Phật Hiện lên
trong tâm tưởng của ông thế này:
Đêm khuya, trong
một ngôi Chùa, một Người một Phật, Phật ngồi
Người đứng…
Phật: Bây giờ con
nhìn 3 ngọn nến trong lư hương trước mặt, xem
ngọn nào sáng nhất?
Người: Quả thật
con không biết, hình như đều sáng giống nhau.
Phật:
Ba ngọn nến ví như 3 người đàn bà. 1 ngọn trong
đó là người đàn bà hiện giờ con đang yêu. Đông
đảo chúng sinh, đàn bà đâu chỉ là mười triệu
trăm triệu... Ngay đến 1 trong 3 ngọn nến, ngọn
nào sáng nhất con cũng không biết, cũng không
tìm được người con hiện đang yêu, thì làm sao
con xác định được người đàn bà hiện nay là người
đàn bà cuối cùng và duy nhất trong cuộc đời
con?
Người :
Con...con...con...
Phật : Bây giờ
con cầm 1 cây nến đặt trước mắt để tâm nhìn xem
ngọn nào sáng nhất?
Người : Đương
nhiên ngọn trước mặt sáng nhất.
Phật: Bây giờ con
đặt nó vô chỗ cũ, lại xem xem ngọn nào sáng nhất.
Người: Quả thật
con vẫn không nhìn ra ngọn nào sáng nhất.
Phật: Thật ra cây
nến con vừa cầm giống như người đàn bà cuối cùng
con đang yêu hiện nay, tình yêu nảy sinh từ trái
tim, khi con cảm thấy yêu nó, để tâm ngắm nghía,
con sẽ thấy nó sáng nhất. Khi con để nó vô chỗ
cũ, con lại không tìm được 1 chút cảm giác sáng
nhất. Thứ gọi là tình yêu cuối cùng và duy nhất
của con chỉ là hoa trong gương trăng dưới nước,
suy cho cùng chỉ là con số không, một cuộc tình
trống rỗng.*1
Một giấc mơ sinh
tử bao lần nay được khép lại , một tình yêu níu
kéo trong vòng tục lụy. có phải người ấy được
gặp Bụt không? Hay vọng tưởng làm ta đến với
cảnh giới của bờ bên kia. May ra gặp Phật để
Phật đưa trở về với thế giới tự nhiên, tìm ánh
sáng trong độc ảnh cảnh (làm sao giết được người
trong mộng) thì dễ nhưng tìm ánh sáng vô ký (vô
thưởng vô phạt) lại chuyện của ngày mai ‘giống
như một dòng sông. Dòng sông thì vừa chuyển lại
vừa hằng. Nhìn thì thấy như vẫn còn nguyên nhưng
nó luôn luôn chuyển biến, không ai có thể tắm
hai lần trên một dòng sông, không giống nhau
trong ba ngọn nến liên tục cháy kia”
“…Như vậy, “từ
bi” theo Phật dạy là khả năng đem lại hạnh phúc
cho nhau. Yêu thương ai là phải làm cho người ta
bớt khổ. Nếu không, chỉ là đam mê, say đắm nhất
thời, không phải là tình yêu thương đích thực.
“Từ bi” trong tình yêu không phải tự dưng mà có.
Phải học, phải “tu tập”. Cần nhiều thời gian, để
quan sát, để lắng nghe, để thấu hiểu những nỗi
khổ niềm đau của người yêu, để giúp người ta
vượt qua, tháo gỡ, bớt khổ đau, thêm hạnh phúc…
Bạn muốn thương
yêu theo phương pháp Phật dạy chăng? Hãy hiểu,
thương và tương kính người yêu của mình, cũng
chính là đem hạnh phúc đến cho người và cho mình
vậy!”*2
Chúng tôi đã đi
tu rồi, thì quan niệm của chúng tôi là xả ly,
tập buông bỏ hạt giống phóng tâm và ngồi xuống
để nói chuyện một cách thẳng thắng ‘Chúng tôi
chỉ biết leo núi, ngắm mây xà đỉnh núi, uống trà
để xây thành quách, tạo một không gian bên trong
thật rộng lớn’ ngoài ra chẳng có gì mà bám víu,
chẳng màng đến một sự theo đuổi nhỏ nhoi cho đời
thêm khổ lụy.
Tôi còn nhớ có
một lần các huynh đệ Bát Nhã cùng dạo chơi trên
núi Lăng Bi –Ăng. Đoạn đường dốc và cao cách xa
mặt đất hàng trăm mét. Lối đi thì nhỏ, hai bên
đường có nhiều cây cổ thụ to lớn, thấy chúng rất
tự do, biết quý trọng nhau và luôn tìm cho mình
một lối sống để tồn tại. Mặc dù trong rừng có
nhiều thân cây to khỏe, qua bao thăng trầm sương
gió của vận hội đổi thay. Đám rừng, loài nào
cũng muốn chen lấn nhau để vươn ra khỏi tầm ngắm
của muôn thú nhưng nó có cách nương tựa, che chở
cho nhau. Cứ như thế từng bước chân của các sư
anh, như Thầy Thiện Ngọc, Trung Hải, Đồng Hạnh,
Thánh Pháp, Khiêm Cung hay Pháp Bảo, Hữu Tấn…
đều choàng cứng vào mỗi tản đá rong rêu lâu năm.
Trong rừng xanh gió rất mát, đất mềm, đúng là
hương rừng thanh khiết, toát ra từ các loài hoa
lan, vị thuốc từ các vỏ cây lưu niên cứ thoang
thoảng như hương giải thoát của những vị thiền
sư trong thạch động.
“ Từng bước gió mát dậy,
Từng bước nở hoa sen.”
Vào rừng, tôi như
được bơi lội thảnh thơi dưới dòng sông, tha hồ
vung vãi các hành động (tập khí) như muốn lạc
bước trung dung trên những chiếc lá vàng chưa
một lần có dấu chân. Có vài nơi yên bình như thế
này thì làm sao chúng ta không tự do cơ chứ?
Hãy là mình đi
chứ, mau trở về với chính ta đừng có dại mà làm
tôi tớ, hay quá thất vọng về tương lai xa gần
làm gì? Ở đây có Thầy ta hóa thân, ở đây mọi
phía đều có vách núi bao quanh. Giống như con
người của mình đang bị thâu tóm bởi năng lượng
vô tướng, dừng hẳn mọi tư duy vớ vẩn của kiếp
thịt da. Ta đứng vững nhìn mặt trời trong cỏ lá,
dòng sông trên đám mây và nến hồng nơi viên đá
cụi. Có như thế bước nhu hòa hay cuộc rong chơi
‘Đến đi tự tại’ không cần ai hay biết mà ta vẫn
làm chủ được giấc ngủ mênh mông biết chừng nào.
Rừng chỉ có một cánh cửa vào, con người cũng thế
chỉ có một con đường tử sinh muôn kiếp. Nếu biết
chọn lựa hướng đi cho khéo, có khả năng tìm cách
vượt ra Các ái thì tức nhiên cửa rừng có thể bật
ra từ mọi phía, đời người cũng dần thoát khỏi từ
những chiếc bóng nhập vào Tánh không như thân
tre chẻ đôi vậy: *2
“…Muốn liễu ngộ
được Tánh không, điều thực quan trọng là phải
biết rằng vạn pháp hay mọi hiện tượng, kể cả cái
tôi, đều do tư tưởng phân biệt bày đặt, gán tên.
Những khái niệm được giải thích ở đây, cùng với
cái cách thông thường ta nhìn sự vật, quả thực
không tương ứng với nhau. Thông thường ta thấy
mọi hiện tượng đều hiện hữu trong bản chất của
chính nó, tạo nên ảo tưởng về một tự tính biệt
lập. Đây là một tướng giả dối do chính ngã chấp
của ta tạo nên. Kỳ thực mọi sự vật đều do tâm
tạo, như ngọn núi trong giấc chiêm bao. Ngọn núi
chỉ hiện hữu trong tâm ta, chứ không thực sự có
do bản chất của chính nó….”*3
Trải qua thời
gian ba bốn tiếng dã bộ trong rừng sâu, mọi
người vừa đi vừa thưởng thức cảnh vật vời vợi
hai bên. Các cây đại thọ là nơi dừng chân vái
chào tổ tiên, thấm chí quý Thầy còn tụng kinh,
tiếng kinh hùng tráng vang vọng óm óm ma ni…Án
ma Ni… làm cho núi rừng Lăng Bi- Ăng thầm lặng
trở nên bình lặng vui sống, bớt nỗi sợ hãi qua
bao kiếp sống đốn, chặt cùng lời hứa hẹn ‘dòng
sông rừng’ của những bàn tay vô tình trong một
đêm. Rừng sẽ trở về với tánh cảnh thanh tịnh,
không còn ai xâm phạm và Bát Nhã dần lớn lên
trong tám thức vốn cô liêu mà sinh diệt ở đây
luôn thường hằng sáng mãi như tâm ban đầu.
Lên tới đỉnh cao
nhất của Phố núi, mây ngàn đúng vào giờ trưa,
không gian thật rộng mở bao la, khép lại một
dòng vô thức mệt nhừ. Bầu trời thênh thang, chập
chùng duyên khởi, cho tôi nhận ra rằng mình luôn
nhỏ bé trước muôn loài hiện sinh trong một thế
giới. Đối với tình yêu cũng thế chúng ta cần có
thời gian để hiểu nhau và nhìn nhau với tinh
thần chiêm nghiệm, nhìn sự việc như những cơn
bão đi qua vậy. Chúng ta cần xếp gọn các đồ đạc
như cũ rồi mới sửa soạn nhà cửa cho tươm tấc và
cuộc sống có đôi khi chúng ta cần tùy duyên để
tạo ra một đời sống an bình đến từ bên trong và
có thời gian kiểm chứng mọi hoạt động của tâm.
Chúng ta vẫn thấy dòng sông có bao giờ chết đâu,
hơn hết chúng chỉ có lớp gỗ mục thả nhẹ trôi
sông. Tâm mình cũng cần tìm cách an trú nơi đối
tượng A lại gia để ý thức thanh lọc bớt những
cạn bẩn “ghi nhận để đó và có khi dòng tàng thức
biểu hiện mọi lúc, khi chúng cần thông qua:
“ Trong rác có sẵn hoa
Trong hoa có sẵn rác
Hoa và rác không hai
Mê và giác
tương tức” *4
Thí dụ, với tâm
ta giống như một cơn bão đổ đến thình lình và
chúng dễ dàng quét sạch mọi thứ.
Có câu “tôi không ngủ mơ đâu, ngày hôm qua đẹp
lắm thật mà, em không về chơi trò bắt….tìm nơi
quá khứ”. Bởi vậy đối với mỗi người đều có
dòng sông riêng, dòng sông ấy cho phép chúng ta
tìm hiểu, để một ngày kia bắt gặp ánh nắng mùa
xuân phủ nhẹ. Như núi Lăng Bi- Ăng chìm ẩn trong
vô vàn lời gọi của thiên thu như khúc gỗ từ từ
theo thời gian trôi ra biển cả mênh mông. Chúng
ta là dòng sông, một dòng sông tự tại và một
phần thân thể của Tăng thân.
Kinh Tâm- Thích Pháp Bảo
==============
1. Giọt
Phù Du
2. Nghe
Đức Phật dạy về Tình Yêu
3. Hiểu
biết về Tánh Không – Ni sư Trí Hải
4. Duy
Biểu Học- Nhất Hạnh
|