|
NGHỀ VỢ CHỒNG
Thích Trí Siêu
Vào ngày 7 tháng
1 năm 2008, có một người Mỹ gốc Việt, 38 tuổi đã
ném bốn đứa con nhỏ từ bốn tháng đến ba tuổi
trên một chiếc cầu tại tiểu bang Alabama - Hoa
Kỳ. Theo tin tức thì hai vợ chồng anh thường cãi
nhau suốt ngày, hầu như không ngày nào mà hàng
xóm không nghe vợ chồng anh to tiếng mắng chửi
nhau. Ngoài việc xung đột, bất đồng ý kiến với
vợ, anh còn uống rượu và xài thuốc kích thích,
nên không kiềm chế nổi cơn sân. Vào ngày nói
trên, sau khi cãi nhau với vợ, anh xách bốn đứa
con lên xe và đem ra cầu liệng xuống sông, sau
đó cảnh sát đã tìm được xác của bốn đứa trẻ này.
Khi ra tòa anh đã thú tội và nhận án tử hình.
Câu chuyện này đã
làm rung động giới truyền thông Mỹ nói chung và
giới cộng đồng Việt Nam nói riêng.
Ở Việt
Nam, những chuyện vợ chồng xung đột, cãi vả,
mắng chửi hoặc đánh nhau bể đầu, chảy máu không
phải chuyện lạ, nhưng ở một xứ văn minh như Hoa
Kỳ mà xảy ra đưa tới án mạng giết bốn đứa con
thơ như vậy quả thật là khủng khiếp.
Ở đời
nam, nữ lớn lên cưới hỏi nhau là lẽ tự nhiên,
không ai thắc mắc tại sao phải như vậy. Thế
nhưng đến khi gia đình vợ chồng tan vỡ, ly dị,
chửi nhau, đánh nhau, và có lúc giết nhau thì
người ta lại ngạc nhiên hỏi: "Ủa, tại sao lại có
thể xảy ra như vậy?"
Thông thường,
trước khi đi làm kiếm tiền, người ta phải đi học
để có nghề trong tay, sau đó mới đi xin việc làm.
Một người muốn làm bác sĩ, ít nhất phải học xong
tú tài, rồi thi tuyển vào đại học y khoa, và học
từ bảy đến mười năm, sau đó mới được phép ra mở
phòng mạch. Một người muốn làm kỹ sư cũng phải
qua tú tài, rồi thi tuyển vào các trường kỹ sư,
học tổng cộng ít nhất năm năm, sau đó mới ra
hành nghề kỹ sư. Trong xã hội, tất cả ngành y tế,
kỹ thuật, khoa học, v.v... các nhân viên đều
phải được học nghề và huấn luyện trước khi được
mướn. Và nhiều khi đang hành nghề, hàng năm vẫn
phải đi học thêm khóa tu nghiệp để cập nhật hóa
những kiến thức mới.
Trong khi đó đa
số người ta lập gia đình vào lứa tuổi trung bình
từ 18 đến 25, mà không có một chút khái niệm căn
bản tối thiểu về đời sống gia đình, tâm lý, sinh
lý, tình cảm. Họ chỉ biết xưa nay thấy ai cũng
lập gia đình cho có đôi thì làm theo, vậy thôi.
Có bao giờ bạn
nghĩ đời sống vợ chồng cũng là một nghề không?
Chắc chắn mọi người đều nghĩ vợ chồng là chuyện
tình cảm yêu đương, cớ sao lại gọi là một nghề?
Chữ nghề nghe có
vẻ vô tình quá! Vì nghề là một việc làm kiếm
tiền, trong đó không có tình cảm gì hết. Nếu tôi
là bác sĩ giỏi chữa bạn hết bệnh thì bạn phải
trả tiền cho tôi. Nếu tôi là kỹ sư giỏi, thợ
giỏi thì chủ phải trả lương cho tôi, hai bên
không có tình cảm gì hết. Nếu bạn mở tiệm làm
nhà hàng, nấu ăn ngon thì sẽ đông khách. Mới
nhìn qua các cơ sở y tế, kỹ thuật, thương mại
dường như không có tình cảm, nhưng thật ra đều
có tình cảm bên trong. Nếu bạn là bác sĩ giỏi mà
không có tình người, xem bệnh nhân như cỏ rác
thì chắc chắn họ sẽ không tới và bạn sẽ ế khách.
Nếu bạn là kỹ sư giỏi mà phách lối, làm tàng
không biết kính nể sếp trên thì họ sẽ đì bạn,
không tăng lương hoặc kiếm cớ đuổi bạn. Nếu bạn
nấu ăn ngon mà không khéo tiếp đãi, ân cần phục
vụ khách hàng thì họ sẽ bỏ đi ăn tiệm khác. Bất
cứ một cơ sở, hãng xưởng nào cũng cần những nhân
viên giỏi, ngoài việc rành nghề còn phải biết
giao tiếp cư xử với kẻ trên người dưới một cách
hòa thuận và có tình người thì mới thành công,
phát triển.
Gia đình cũng là
một cơ sở nhỏ (small business), trong đó cả hai
vợ chồng đều là chủ nhân và đồng thời cũng là
người làm. Cả hai cần phải biết hợp tác với nhau
về khả năng lẫn tình cảm để đóng góp xây dựng "cơ
sở" mang tên là "gia đình" được hạnh phúc. Mỗi
người cần phải biết bổn phận cũng như quyền lợi
của mình.
Thế nhưng rất
tiếc, sau khi trải qua thời trăng mật của "tình
yêu", người ta thường quên đi bổn phận mà chỉ
chú ý tới quyền lợi, đòi hỏi, mong muốn người
kia phải làm theo ý mình, chiều chuộng mình,
phục vụ mình.
Nếu bạn
đồng ý với quan niệm "gia đình là một cơ sở nhỏ"
thì vợ chồng cũng là một nghề, trong đó người
chồng cần phải học nghề làm chồng, và người vợ
cần phải học nghề làm vợ. Con người ta mới sinh
ra không ai tự nhiên biết nói, biết đọc, biết
viết, mà cần phải được dạy nói, dạy đọc, dạy
viết. Cái gì cũng phải học thì mới biết làm. Vợ
chồng là một nghề làm suốt cuộc đời, vậy mà
không có trường hay lớp nào dạy.
Cùng lắm, trước
khi gả con gái về nhà chồng thì người mẹ dạy con
vài lời về cách làm dâu. Đến ngày làm lễ cưới ở
nhà thờ hay trong chùa thì các cha và quý Thầy,
quý sư cô cũng chỉ khuyên vợ chồng ăn ở hòa
thuận và chung thủy với nhau.
Nghĩ lại ở đời
chưa có cái nghề nào, trong đó người ta không
được dạy chút nào mà phải vô làm ngay như nghề
vợ chồng. Có lẽ người ta nghĩ cái nghề này không
cần học, cứ làm đại thì từ từ sẽ biết, tiếng
Pháp gọi là "apprendre sur le tas", tạm dịch là
"vừa làm vừa học", hên thì hưởng, xui thì chịu.
Ngoài
ra nghề vợ chồng không phải thích thì làm, chán
thì nghỉ dễ dàng như các nghề khác. Đương nhiên
thời nay người ta có thể lấy nhau vài năm rồi ly
dị, nhưng nếu có con thì vấn đề ly dị, chia gia
tài thật là nhiêu khê, phiền toái. Vì thế có
những cặp chán ghét nhau mà vẫn phải sống chung
vì con cái, kinh tế, thể diện, hay truyền
thống, v.v...
Tình
yêu suông không đủ đem lại hạnh phúc. Tình yêu
chỉ là động cơ thúc đẩy hai người đến với nhau,
nhưng sống chung hạnh phúc là một việc khác. Nó
đòi hỏi mỗi người phải biết cách cư xử với
nhau.
Trong các đạo
giáo gọi đó là "đạo vợ chồng". Đạo vợ chồng
thường chỉ dạy "bổn phận" (duty, devoir) của vợ
chồng. Biết được "bổn phận" cũng là một điều
đáng quý rồi, nhưng vẫn chưa đủ đem lại hạnh
phúc, nó chỉ giúp cho gia đình sống bình yên,
không sóng gió.
Giống như một
nhân viên biết bổn phận của mình là đi làm chăm
chỉ, đúng giờ, nhưng chưa chắc anh ta làm việc
giỏi, biết tăng lợi nhuận cho chủ. Do đó ngày
nay, các hãng xưởng phải gửi nhân viên đi học
thêm các lớp tu nghiệp để nâng cao năng xuất.
Người nhân viên cũng có quyền lợi như được nghỉ
hè một năm hai tuần hay một tháng.
Cũng thế, ngoài "bổn
phận" (hay trách nhiệm), người vợ và chồng cũng
nên biết mình có những "quyền lợi" gì để không
bị đàn áp, bóc lột, lường gạt. Ngoài bổn phận và
quyền lợi, vợ chồng cần phải học hỏi thêm những
cách thức xây dựng hạnh phúc, gọi tắt là nghệ
thuật sống (art of living).
Do đó chữ "nghề"
vợ chồng bao gồm nhiều nghĩa:
- bổn phận,
- trách nhiệm,
- đạo nghĩa,
- quyền lợi,
- và nghệ thuật.
Nếu được học một
chút "nghề" vợ chồng, ít nhất là "bổn phận" thì
đã không có những người chồng say rượu, vũ phu
đánh đập vợ con, hoặc như người đàn ông ném bốn
đứa con xuống sông ở trên, làm tan nát gia đình;
không có những ngýời vợ lẳng lơ, say mê cờ bạc,
phá hoại gia cang.
Bên Thiên
chúa
giáo, có những lớp dạy về đời sống gia đình cho
những cặp vợ chồng sắp cưới (các khoá 'giáo lý
hôn nhân'), giúp họ tìm hiểu về tâm sinh lý,
tình cảm nam nữ, cách sống làm vợ, làm chồng,
làm cha mẹ, hiểu biết về những khó khăn thử
thách của đời sống gia đình sau khi cưới, cách
giáo dục con cái trở thành người tốt trong
xã hội, v.v... Đây là một điều rất hay cần được
học hỏi.
Trong đạo Phật,
mặc dù nhấn mạnh về sự giải thoát sanh tử luân
hồi, đức Phật vẫn không quên dạy cho người tại
gia cư sĩ những phương pháp sống hạnh phúc trong
cuộc đời như trong các kinh Thiện Sinh, Bảy Loại
Vợ, Người Vợ Mẫu Mực, Người Cư Sĩ, Hiền Nhân,
v.v... Song lẽ những kinh này không được khai
triển rộng rãi nên ít người để ý học hỏi và áp
dụng trong cuộc sống.
Có những
người
suốt ngày ngồi thiền, niệm Phật, tụng kinh và
quên mất bổn phận làm vợ làm chồng, làm cha mẹ,
khiến người hôn phối đâm ra oán ghét đạo Phật và
nghĩ rằng các Thầy đã làm mất hạnh phúc gia đình
của họ. Từ đó gia đình trở nên xào xáo, bất hòa,
càng tu vợ chồng càng cãi nhau, giận nhau rồi
cho là tại tu nên đổ nghiệp, ma phá… Họ đâu ngờ
tu một cách ích kỷ, chỉ biết phần mình và bỏ mặc
bổn phận nên mới sinh ra phiền não như vậy. Do
đó người Phật tử thông minh, khéo léo là người
biết dung hòa đời sống gia đình và tâm linh.
Thích Trí Siêu
|
