|
Hãy Gieo Ba Hạt Giống Lành
BẠCH XUÂN PHẺ
“Give
me a lever long enough and a fulcrum on which to
place it, and I shall move the world”.
Archimedes. Tạm dịch theo quan điểm Phật giáo. “Hãy
cho tôi một điểm tựa (tâm linh) và đầy đủ phương
tiện, tôi sẽ di chuyển thế giới này...”
Hơn bao giờ hết
tuổi trẻ cần được dìu dắt về mọi mặt, nhất là về
đời sống tâm linh. Vì đó là nền tảng đạo đức,
phẩm chất giá trị của con người, và sự phát
triển theo chiều hướng tốt của xã hội. Phật
giáo là một tôn giáo lớn, đã, đang và sẽ góp
phần không nhỏ cho sự hòa bình, hưng thịnh, nhân cách con
người, và trái đất mẹ. Trong kinh điển Phật giáo,
chúng ta thường được nghe những cụm từ “ba” chữ
đi liền với nhau như: Phật-Pháp-Tăng (Ba Ngôi
Báu); Giới-Định-Tuệ (Tam Vô Lậu Học);
Tín-Hạnh-Nguyện; Văn-Tư-Tu; Bi-Trí-Dũng;
Hoà-Tin-Vui v.v… những con số “3” trong Phật
giáo có thể xem như là “sự vận hành”; là phương
thức để “hành trì”; công phu để “tu tập”; đó
chính là nền tảng “huân tu” trong lãnh vực giáo
dục của Phật giáo.
Chúng ta, “nói
riêng” có thể tùy nghi chọn bất kì một cụm từ
nào để làm nền tảng huân tu cho chính bản thân
mình, rồi từ đó chúng ta mang "phương pháp thực
tiễn này / this practical way” vào trong xã hội
đương thời. Trong kinh điển của Phật giáo, nền
tảng cho sự giáo dục đạo đức con người để đi đến
tiến trình giải thoát chính là Giới-Định-Tuệ. Trong
bài tham luận của thầy Thích Quang Thạnh với chủ
đề “Phật Hóa Gia Đình & Đạo Đức Xã Hội” tại Hội
thảo Hướng dẫn Phật tử
Toàn quốc năm 2011 tại Đà Nẵng, Thầy đã nhấn
mạnh rằng: “…Phương thức Giáo dục Tuổi trẻ
Phật Giáo trong thời Hội nhập” sẽ mở ra một
chân trời mới, để trợ giúp cho Thanh-Thiếu-Niên
luôn có một trái tim đầy nhiệt huyết, thắm đượm
được giá trị “Tài-Đức-Trí” của một người hoàn
thiện. Sắc thái của bài tham luận này là “Giáo
dục Tâm lý” và “Giáo dục Phật giáo”, trong đó
Thầy khẳng định lấy Giới-Định-Tuệ làm nền tảng
cho sự giáo dục trong đạo Phật.
Ở đây, chúng tôi
xin nêu ra “ba hạt giống” hay “ba phương thức” chính
yếu để làm nền giáo dục tuổi trẻ Phật giáo ngày
nay.
I. Build: Lay
a solid foundation and practice its core
values. (Xây dựng) / Phải đặt một nền tảng Phật
giáo vững chắc và thực hành giá trị cốt lõi.
- Hãy chọn bất cứ
giá trị nào trong các pháp môn như: Tam Quy-Ngũ
Giới; Tứ Vô Lượng Tâm (Từ-Bi-Hỷ-Xả); Bát Chánh
Đạo; Tứ Nhiếp Pháp; Lục độ; v.v... mà “HÀNH TRÌ”,
thì đó mới là nền tảng vững chắc. Sự thánh
thiện này sẽ mở cửa cho một nền giáo dục nhân
bản, hoàn thiện và thích đáng hơn.
- Hãy tạo một môi
trường tốt cho tuổi trẻ. Tuổi trẻ cần có những “sân
chơi” hay “điểm đến” lành mạnh. Tổ chức GĐPT là
một ví dụ. Trong tổ chức GĐPT, sự giáo dục được
đặt trên nền tảng chủng tử và huân tập. Ngoài
ra, Đạo Phật Ứng Dụng (Engaged Buddhism) - đã
nêu ra phương thức giáo dục và ứng dụng rất hữu hiệu và
thực tiễn. Nói chung, nếu chúng ta có một nền
tảng bất thối chuyển; một điểm tựa vững chắc;
thì chúng ta sẽ có một tương lại rạng ngời, một
hướng đi mới, một môi trường sinh hoạt lành mạnh cho giới trẻ. Và
cứ thế, chúng ta tiếp tục vận hành sự TU HỌC và
HÀNH TRÌ những giá trị cốt lõi đạo đức đó, thì
nền tảng giáo dục của Phật giáo cho tuổi trẻ
ngày càng thêm vững mạnh.
II. Transform: Metanoia - A shift of Mind (Chuyển hóa) / Thay đổi cái nhìn (perception) của
mình. Be innovative !!!
- Trong
kinh Pháp Hoa có dạy: “Tâm dẫn đầu các pháp,
Tâm tạo tác...”, ngày nay các nhà nghiên cứu
về giáo dục như Peter Senge nhấn mạnh: “Sự
phát triển trong việc giáo dục bắt nguồn từ sự
chuyển hóa tâm thức” (Senge 2000). Ngài
Dalai Lama trong cuốn sách Nghệ Thuật của Hạnh
phúc (The Art of Happiness) có chia sẻ “…chỉ
đổi cách nhìn của mình không thôi cũng đủ làm
cuộc sống nhẹ nhàng và an vui hơn”.
- Tuổi trẻ như
một tờ giấy trắng, nên phải tạo cơ hội và huân
tập tuổi trẻ những cách nhìn đúng đắng nhằm chuyển hóa
cách nhìn, cách suy nghĩ và hành động của giới
trẻ. Albert Einstein có nói: “Only a life
lived for others is a life worthwhile”. Cuộc
sống vì người khác là cuộc sống xứng đáng nhất. “Mình
phải chuyển đổi các em từ lối suy nghĩ vị kỷ đến
vị tha, từ cái hẹp hòi, chỉ biết cho chính mình
trong cái “tôi, cái của tôi”, v.v... thành cái
của “chung, cái của chúng ta và của tất cả”. Dạy
các em phải nhận thức rằng, tự lợi lợi tha. Tự
giác và giác tha để cuối cùng được giác hạnh
viên mãn. (trích trong tập Tâm Bút của Trần
Trung Đạo, trang 11).
- Thêm vào đó,
trong thuyết Đầy tớ Lãnh đạo (Servant
Leadership), phục vụ nhân sinh là nền tảng của
lãnh đạo (Greenleaf, 1977). Trong Phật giáo đức
Phật dạy: “Phụng sự chúng sanh là cúng dường
Chư Phật” tạm dịch “Service to all
sentient beings is honoring to the Buddhas”. Chư
Tổ lại dạy: “Nhất nhật bất tác, nhất nhật bất
thực” nghĩa là “Một ngày không làm, một
ngày không ăn”. Vì thế, ai trong chúng ta
cũng phải tự chuyển hóa chính mình trước qua tư
tưởng, suy nghĩ, lời nói và hành động của chính
mình. Có thể là những việc làm thiết thực trong
việc phục vụ nhân sinh và xã hội như giúp đỡ
những người bệnh tật, giúp giảm các nạn nghèo
đói, làm giảm đi bất công xã hội, giảm bớt ô
nhiễm môi sinh, chăm lo người già, hướng dẫn
thiếu nhi học tập đạo đức v.v... đó là sắc thái
của sự lãnh đạo và giáo dục thực tiễn có hiệu quả.
III. Act: Put
the ideas into practices. (Hành động) / Đặt ý
tưởng vào hành động.
- Ai trong chúng
ta, từ cá nhân đến tổ chức, cũng đều có những ý
tưởng, ý kiến hay và đẹp. Những ý kiến này cần
được dung hòa, khai triển, rồi đưa vào thực tập. Sự
thí nghiệm nào cũng là bước đầu cho sự tiến bộ
của nhân loại nên đạo Phật có phương thức “tùy
duyên, bất biến” là vậy. Ví dụ: khi thấy
những nơi khác có tổ chức các khóa tu học, hội
thảo, khóa niệm Phật, thiền hành, v.v... được
thành công, thì mình cũng nên học hỏi và mang về
thử nghiệm, hòa nhập ở bối cảnh địa phương của
mình nếu cho phép. Chắc hẳn, sau vài lần tổ chức,
những kinh nghiệm đó sẽ được cải tiến và giàu
mạnh thêm. Các nhà sinh vật học gọi đó là
‘adaptation’ hay ‘evolution’. Nói một cách khác
là: Performance, Feedback, and Revision (Thực
hiện, nhận hiệu suất/chỉ trích, và sửa đổi cho
tốt hơn).
Hai ví dụ dưới
đây là điển hình:
- Về phần
tu học cho tuổi trẻ: Ở trong nước, có những
buổi Hội Trại Tuổi Trẻ và Cuộc Sống do thầy
Thích Nhật Từ đề xứng được rất nhiều lợi lạc và
thành công. Những buổi hội thảo và những trại
vui chơi, huấn luyện như vậy rất cần thiết để
tạo một nền tảng đạo đức và huân tập những đức
tính tốt cho tuổi trẻ. Ở Hải ngoại, sự tiên
phong tổ chức trại Tu Học của GĐPT Miền Tịnh
Khiết ở Tu viện Mộc Lan, Mississippi năm 2011 là
một thành công lớn cho tuổi trẻ GĐPT.
- Tu học đại
chúng: Ở trong nước, có những khóa học ở chùa
Hoằng Pháp, Tu viện Viên Chiếu, Tu viện Trúc Lâm,
v.v... rất thành công cho đại chúng. Ở Hải ngoại,
GHPGVNTN Hoa Kỳ thấy sự thành công từ các khóa
Tu học tại Âu Châu và Úc Đại Lợi, nên đã phối
hợp cùng Canada tổ chức khóa Tu học lần đầu tiên
tại Bắc Mỹ năm 2011 và đạt được nhiều thành quả
tốt đẹp. Mặc dù địa dư và bối cảnh ở Bắc Mỹ rất
khác so với Úc hoặc Âu Châu, nhưng chắc chắn sau
vài lần tổ chức Giáo hội sẽ được thành công mỹ
mãn. Nếu chúng ta đều có bản lĩnh tốt để thực
hiện những ý tưởng đó, không sớm thì muộn cũng
sẽ được đơm hoa kết trái.
Tóm lại, tuổi trẻ
là tuổi đầy nhiệt huyết và cần sự nâng đỡ của
người lớn, hầu góp phần phát triển nhân cách và
đạo đức. Ba hạt giống đó là: (1) Xây
dựng - Phải đặt một nền tảng giáo dục Phật giáo
vững chắc và thực hành những giá trị cốt lõi. (2) Chuyển
hoá - Thay đổi nhận thức của mình để hướng thiện
và (3) Thực hành- Đặt ý tưởng vào hành động
thực tiễn là những phương pháp cụ thể để
triển khai những giá trị giáo dục trong Phật
giáo. Bằng những giá trị cốt lõi của Phật giáo
như: Bi Trí Dũng, Tam Vô Lậu Học hay phương diện
Văn Tư Tu, Tài Đức Trí, v.v... chúng ta có thể
gieo hạt giống lành cho tuổi trẻ Phật giáo, hầu
chuyển hóa và nâng đỡ tuổi trẻ có một hướng đi
thánh thiện, thành đạt và có giá trị xứng đáng
trong cuộc sống để giúp mình, giúp đời và nối
tiếp con đường của Phật tổ.
Tâm Thường Định - Bạch
Xuân Phẻ
Tham Khảo
1. Peter M. Senge. “Give Me A Lever Long
Enough…. And Single-handed I Can Move the
World.” (Page 13-25.) The Jossey-Bass Reader on
Educational Leadership, Jossey-Bass, San
Francisco, 2000.
2. Shields, C. M., Edwards, M. M., & Sayani, A.
(Editors). INSPIRING PRACTICE: Spirituality and
Educational Leadership, Pro>Active
Publications, Lancaster, PA., 2005.
3. Thích Quang Thạnh. Phương Thức Giáo Dục Tuổi
Trẻ Phật Giáo trong Thời Hội Nhập. Tải xuống từ
trang nhà daophatngaynay.com
4. Trần Trung Đạo, Tâm Bút Trần Trung Đạo, Tác
giả xuất bản, 2005.
|
