|
Nhịp Bước Đăng
Trình
Hoài Thu
Thời gian vẫn đi
qua cùng năm tháng, cuốn trôi mọi hiện hữu của
kiếp nhân sinh. Cuộc đời ảo hóa bọt bèo cứ xoay
vần làm phai mờ tất cả thịnh suy của thế cuộc.
Dòng đời hư thực, thực hư và nhiều cạm bẩy. Muôn
loài náo động, quả đất cũng múa máy quay cuồng.
Sự sống phơi bày rõ nét trạng huống trong đục
khác nhau. Thế nhưng trong cõi trần ai này, sông
vẫn cứ chảy, biển vẫn đón nhận sự hội nhập của
dòng nước đục trong, dung hòa sự sống, đánh tan
mọi phiền muộn của kiếp người. Đời cần sự chứa
đựng của biển cả thế nào thì ta cần sự bao dung
rộng lượng thế ấy. Làm sao xóa bỏ bức tường ngăn
cách hạn hẹp trong ta, xóa bỏ tâm kỳ thị, phân
biệt, chấp thủ… để sống thản nhiên, điều độ.
Và rồi một chiều
muộn, ta chợt bắt gặp hồn thi sĩ. Tiếng nói của
những vần thơ như đối diện gần gũi trong cái nắm
bắt của sự trở về. Từ đó, thơ của Mặc Giang đã
đi vào lòng tôi tự bao giờ không hay, tưới tẩm
sự cằn cỗi, già nua, vị kỉ của đời tôi bằng một
dòng nước chan hòa, mặn mà tình người, an nhiên,
bình lặng và tuyệt vời như sự dung chứa bao la
của biển. Nó thôi thúc ta đứng dậy: “Sống, biết
sống và phải sống!”. Đó chính là bài thơ trong
tuyển tập “Nhịp bước đăng trình” của Mặc Giang
lưu xuất đất Thần Kinh mà tôi bắt gặp, nó gắn bó
với cuộc đời tôi như một định mệnh, nhân duyên
và hội ngộ.
Chúng ta
biết rằng: Khi một tâm hồn bị bứt lìa khỏi
truyền thống, nó sẽ như một con thuyền lơ lửng
trôi xuôi theo định hướng mù khơi ngoài phương
trời vô định. Nếu cuộc sống không có mục đích,
không có tình thương hay sự cảm thông chia sẻ
với lòng bi mẫn bằng bao dung độ lượng thì mấy
ai vượt qua được dòng đời nghiệt ngã. Trong quỷ
đói có thánh hiền, trong tâm có Phật, trong tiên
có phàm, làm sao để hiển lộ được đạo đức nhân
tâm và chơn tánh của mình?
Với biển
cả,
thoáng nhìn qua ai cũng bảo biển là loạn động,
nhưng thẩm sâu mới hiểu rõ tánh tự tại của biển
thật tuyệt vời. Đến với thơ Mặc Giang, chúng ta
sẽ nhận được một quy luật sống, một chân lý
thiên thu bất diệt của cõi lòng mang tình lân
mẫn, một sự bao dung độ lượng mà lớn lao như sự
dung chứa của biển cả. Mặt đất chỗ nào trũng
thấp thì chứa chất màu mỡ phì nhiêu, gò nổng nổi
cao thì khô khan cằn cỗi. Biển cả còn trũng thấp
hơn suối, thấp hơn sông, nên biển mới đủ sức
dung chứa tất cả nước mọi nơi. Thơ Mặc Giang
cũng vậy, là biển tâm sẵn sàng đón nhận chia sẻ
những cảnh đời buồn vui, đau khổ hay hoan lạc.
Tình cảm trong thơ Mặc Giang rộng lớn bao la như
biển cả. Cho nên tất cả loại nước nào hay thứ
nào từ đâu đến, kể cả đục nhơ, rác rưới, xác
chết, biển sẵn sàng đón nhận, nhưng chứa đựng
trong quy luật. Quy luật tự nhiên của biển cả là
nhận tất cả nhưng không chứa, biển vẫn xanh
trong và trổi nhạc hải triều đưa mọi phế vật phù
sinh với khỏi biển tấp vào bờ hoặc chìm sâu băng
lạnh. Tuyệt nhiên như vậy đó, nếu vũ trụ
không có sự trũng thấp và mênh mông của biển cả
thì muôn loài vạn vật sẽ bị chết ngộp. Cũng vậy,
nếu thơ Mặc Giang không có chơn tâm nhân đức,
lòng vị tha rộng mở thì phiền não của thiên hạ
chứa ở chỗ nào cho hết.
Từ những
điểm đó, thơ Mặc Giang luôn có mặt với ta, có
mặt trong từng hơi thở, từng sự rung động khi ta
phát lên ý nghĩ, lời nói và việc làm, trong từng
giờ, từng phút để soi sáng, điều chỉnh, dìu tiến
và dẫn dắt ta cùng đến ánh sáng, về với chân,
thiện, mỹ: Mở đầu bài thơ tác giả viết :
“Trong nhân gian
không có quyền xúc phạm
Chỉ nâng niu
trân trọng người với người
Chỉ trao nhau
trìu mến với nụ cười
Cho tình đời
không có nhiều ngăn cách”
Dù đục, dù trong,
dù tốt hay xấu, dù sai hay đúng, dù sang hay hèn…ta
chỉ biết nâng niu, trân trọng giữa tình người
với người chứ không có quyền xúc phạm, bởi nhân
vô thập toàn. Đó chính là lẽ sống và quyền được
làm người. Thơ Mặc Giang đã phá bỏ hàng rào ngăn
cách, xóa bỏ tâm kỳ thị, nhân ngã bỉ thử đối đãi
nhị nguyên, để cuối cùng hiện lên sự sống chan
hòa, hội nhập như sự hội nhập của biển và rồi
“tình đời chẳng có cách ngăn”. Tất cả những điều
đó thể hiện rõ nét qua các từ ngữ chân thật, cử
chỉ nâng niu, âm thanh và nụ cười trừu tượng
hiền hòa với tấm lòng trân trọng và ánh mắt cảm
mến thương yêu:
“Trong nhân thế tình
nhân gian chuyển mạch
Người với người kêu
gọi tiếng tình thương
Hãy tránh đi những đổ
nát thê lương
Cùng dung thứ đừng
gieo chi thù hận”
Mặc Giang đã có
lần viết : “Hãy trang trải tình thương cho
vơi lòng nhân thế”. Đơn giản vậy thôi nhưng
hàm ẩn nhiều cốt cách nhân bản. Nó giúp ta nhìn
lại chính mình để sống, để thấy, để rộng mở cánh
cửa tâm của cõi lòng còn hạn hẹp chưa thông
thoáng, phá vỡ cái tôi vị kỷ trong ta.
Thật vậy,
cuộc sống vốn nhiều gian truân, đầy dẫy những
bất trắc, khổ đau, phiền muộn. Nếu làm người mà
chẳng thương nhau, khác nào trâu ngựa mà trau áo
quần. Cho nên Mặc Giang đã viết những vần thơ
thôi thúc chúng ta gõ cửa tình thương, tránh thê
lương đổ nát, dung thứ chở che, không gieo thù
hận để nhân gian tình chuyển mạch bắt nhịp yêu
thương. Đó chính là lời khuyên, lời chia sẻ cảm
thông, là động lực giúp ta sống từng giây phút
trọn vẹn đầy sinh lực cho những nỗ lực trên cõi
đời này. Những ai có duyên nắm bắt được tình thơ
của Mặc Giang hòa mình trong biển tâm mênh mông
không giới hạn ấy, thì sẽ không còn tranh chấp
nữa: Chẳng thắng, chẳng thua, chẳng hòa, chẳng
đấu.
Đọc những
vần thơ mộc mạc, chân chất tự nhiên của Mặc
Giang, ta cảm nhận sự uyển chuyển linh hoạt bắt
nhịp của cõi lòng. Tình người trổi dậy trong ta
dù thân phiêu bạt mấy nẻo trời, tình thương vẫn
ấm nắng mưa cuộc đời. Cho dù cuộc sống có vất vả,
thăng trầm bao nhiêu thì vần thơ của Mặc Giang
mãi là hơi ấm, là lẽ sống, là ánh nắng ban mai
chan hòa mọi cảnh vật, làm cho tâm hướng thượng:
“Cuộc nhân thế lọc
đi bao cặn bẩn
Để tâm hồn biết hướng
thượng vươn lên
Giữa trời đất cao
rộng quá, thênh thênh
Đừng ích kỷ, hẹp hòi
trong vũng tối”
Chúng ta
biết rằng, hư không vốn không dính với bất cứ
một vật gì nên nó thênh thang vô cùng. Cũng như
vậy, nếu tâm không vướng mắc thì vạn pháp ở đâu
ra, tâm ta không hẹp hòi, ích kỷ thì nó cũng
thênh thang như hư không. Vì vậy, muốn tâm hồn
vươn lên sự sáng trong, cao thượng, thuần khiết
thì phải tẩy đi bao cấu uế, bao vết nhơ hoen ố
của cõi trần. Tác giả đã đưa ra sự đối lập giữa
trời đất và tâm hồn để cho chúng ta biết nhìn
lại mình để rồi thốt lên: Ôi ! Trời cao đất rộng
mà tâm ta thì hẹp hòi, ích kỷ. Từ đó, thay đổi
cách sống, chuyển hóa tâm thức để lòng an nhiên,
tự tại, thong dong bình thản trước mọi biến động
của cuộc đời. Lúc này mặt đất bao la, đại dương
vô tận, trái tim ta chừng gang tấc mà chứa đựng
cả vũ trụ thiên hà.
Vậy đó,
thơ Mặc Giang đã đến với con người, len lỏi vào
cuộc sống, từng ngỏ ngách của tâm hồn, từng hơi
thở và bước đi bằng tất cả sự bao dung độ lượng,
chan hòa cảm xúc với tình thương không giới hạn
như một triết lý sinh động thuần túy, chảy vào
chiều sâu tâm thức con người, hòa mình cùng vũ
trụ bao la để sống một cuộc đời tươi đẹp có ý
nghĩa và lợi ích. Những lời thơ nhẹ nhàng đầy
sức sống, nó như là cả mùa xuân tô bồi sự sống
cho con người. Ai bảo đến mùa thì hoa nở, hết
mùa hoa tàn sắc phai hương. Không ! thơ Mặc
Giang là đời hoa vô biên ôm cả lòng người vô tận.
Và đây, giữa dòng đời xuôi ngược, lẽ nào ta lại
quên ta :
“Dòng chuyển hóa
biết tô bồi đổi mới
Theo thời gian ngày
thêm một tốt hơn
Đừng nhùng nhằng bên
vết cũ lối mòn
Đứng giậm chân dưới
chân tường cổ hủ”
Cuộc sống
luôn vận động, con người cũng theo đó mà biến
chuyển để hòa nhịp, vận hành trong dòng sống
tương tục. Sống là phải biết thay đổi và vươn
lên. Gặp khó khăn phiền não cũng không nên đứng
giậm chân tại chỗ. Có như vậy, đời sống của mình
mới đúng nghĩa sống chứ không phải là một sự tồn
tại. Đọc những dòng thơ của Mặc Giang ta không
còn phiền não, bi lụy, không còn khép cánh cửa
tâm hồn mình mà ta cảm thấy tin yêu cuộc sống,
mặt trời đâu còn ngủ quên mà thức giấc. Hoa, lá,
cỏ, cây ươm đầy sự sống. Những chiếc lá vàng
cũng thanh thản từ giã thân cây để trở về cố
quận, tiếp tục tái tạo tồn sinh và nở ra những
đóa hoa thơm phức cho đời. Lẽ nào ta lại quên ta,
“đứng giậm chân dưới chân tường cổ hủ”.
Thơ
Mặc Giang vừa đôn hậu, nhỏ nhẹ, từ tốn, nó gói
ghém một tình thương, một chữ tâm rưng rức, lấp
lánh, lúc nào cũng đau đáu với tất cả mọi người
trên khắp quê hương đất nước. Nó như lớp sóng
ngầm giữa cái bao la của biển, và như con sóng
chở đầy nỗi khát khao sức sống vượt trùng. Những
lúc lòng bất an, đọc một câu thơ của ông sẽ làm
lòng mình dịu lại. Tác giả đã gửi gấm đến tất cả
chúng ta một triết lý sống, sống tốt, sống đẹp
để mình và người đều thấy an vui. Ngược lại nếu
không biết nghệ thuât và cách sống thì nơi đây
chỉ là địa ngục trần gian mà ta đang vùng vẫy và
lặn hụp trong đó. Vậy nên :
“Nếu biết sống
cuộc đời bao kỳ thú
Còn nếu không nhân
thế kiếp đọa đày
Một ngày kia nếu
nhắm mắt buông tay
Cũng trả lại trần
gian cho nhân thế”.
Kỳ thú và đọa đày
là hai phạm trù trái ngược nhau, nó giúp ta so
sánh và nhận thức đúng đắn con đường đi với lẽ
sống của chính mình. Đi cho trọn kiếp ân tình,
đi để thấy bóng tối vô minh che lấp chơn tánh
trong dòng đời sanh diệt, diệt sanh cho trái tim
ta lúc nào cũng nở hoa trọn vẹn. Mặc Giang đã
thôi thúc chúng ta hãy sống và biết sống, cuộc
sống đẹp chỉ hiện hữu nơi cõi lòng khi vạn trái
tim cùng chung nhịp đập, hãy dung hòa sự sống,
yêu thương và cho nhau tất cả, lỡ mai này không
có để cho nhau. Vì rằng :
“Một ngày kia
khi nhắm mắt buông tay
Cũng trả lại trần
gian cho nhân thế”
Tất cả chúng ta,
hãy tỏa màu xanh hy vọng vào cuộc đời, đừng bao
giờ gieo đau khổ, bi lụy cho thế nhân, đừng
nhuốm nó bằng màu thê lương ảm đạm của sự phân
biệt, đối đãi nhị nguyên. Sinh là ký, tử là quy.
Sống gửi, chết về. Tất cả những ai sống trên cõi
đời này đều phải chết. Nếu biết được điều này
thì không còn tranh chấp hơn thua nữa. Chiếc lá
lìa cành, hoặc vàng hoặc xanh, thân ta như ngọn
đèn trước gió một hơi thở ra không trở vào lại
thì thân này chẳng khác gì khúc gỗ trôi sông,
lúc ấy trần gian xin gửi lại thế nhân để rốt
cuộc đi về với hai bàn tay trắng. Mặc Giang đã
đem đến cho độc giả những vần thơ nhân bản sâu
sắc nói lên sự vô thường giả tạm, mong manh để
tìm ra cái lẽ chơn thường của cuộc đời. Ông đã
cảnh tỉnh sự vô thường không phải để cho con
người bi quan, yếm thế mà nhận thức được sự vô
thường để giúp ta biết trở về với cái “không”
thì hãy sống với cái “không”. Không xúc phạm,
tranh chấp, không gieo thù hận. Muốn vậy thì
phải sống “nâng niu” “trân trọng” “trìu mến”
“thương yêu”. Với bút pháp đặc sắc, ông đã sử
dụng nhiều từ ngữ thấm đượm tình người bằng
thước đo chiều sâu của giá trị đạo đức tâm linh.
Khác nào khéo nhắc ta trồng cây cam để hái quả
ngọt, đừng trồng chanh mà hái quả chua. Đó chính
là chân giá trị vĩnh hằng thiên thu bất diệt.
Những vần thơ của
ông đã vượt lên và dung nhiếp mọi nhị nguyên, để
mặt trời trí huệ khai mở
chiếu rọi muôn nơi, hòng mong tất cả nhờ đó mà
tìm về ngỏ sáng. Mặc Giang đã khéo dẫn dắt con
người len lỏi vào trong cuộc sống, trong từng
ngỏ ngách của tâm hồn, từng hơi thở và bước đi
như một triết lý thật sinh động và thuần túy,
chảy vào chiều sâu tâm thức con người, hòa mình
cùng vũ trụ bao la để học hỏi một đời sống có ý
nghĩa và lợi ích. Để rồi từ đây, mọi con sông,
dòng suối đổ nguồn đã đi về với biển, hội nhập
sự sống lớn và thẳm sâu giữa cõi vô cùng tự
nhiên và bình thản :
“Mọi dòng
sông đều tuôn ra của bể
Mọi con đường
đều có đích để đi
Ai vì ai, ai
như thế ai vì
Sống biết sống,
sống trong đời phải sống”.
Vũ trụ vạn hữu
trùng trùng do nhân duyên hòa hợp mà thành. Vạn
vật trong vũ trụ tâm và vật khơi lên đồng thời,
tất cả đều nương tựa lẫn nhau, và do đó nó tạo
ra một bản hòa tấu của toàn thể điệu. Nếu thiếu
một thì vũ trụ không trọn vẹn. Nếu không có tất
cả thì cái một cũng không. Nhưng mọi thứ đều
chứa đựng trong quy luật và mục đích cả. Mọi con
đường đều có chí hướng và mục đích ở phía trước
để ta tiến thân. Lá rụng về cội, trăm sông đều
xuôi về biển cả . Dòng sông chảy không bao giờ
biết mỏi, trọn đời dâng cho bãi phù sa. Và chúng
ta hãy như dòng sông ấy, hòa thác ghềnh tung bọt
trắng hát ca. Sông uốn khúc quanh co trăm nghìn
nhánh rồi cũng hội nhập với biển. Đời vị tha hỷ
xả sẽ trở về với cõi vui “ai vì ai, ai như thế
ai vì, sống biết sống, sống trong đời phải sống”.
Ai đang
đi về
một mình ngang lối rẽ hãy dừng chân dù chỉ để
cảm nhận một chút trở về giữa dòng đời bất tận,
một chút lắng lòng trong vô định thời gian. Khi
con tim còn ở nhịp khoan dung, ta sẽ sống từng
phút giây trọn vẹn.
Bài thơ đã khép
lại rồi mà dư âm vẫn còn vương vấn trong ta. Giờ
đây, với chúng ta, sự sống đâu còn là tranh chấp
hay nỡ để buông xuôi theo định mệnh mà chấm dứt tất
cả. Chúng ta sẽ đi bằng những bước chân kiên cố,
vững chắc với con tim đầy nhiệt huyết thấm đượm
tình người. Khổ và diệt khổ không xa rời nhau
nữa, chỉ cần sống và biết sống thì địa ngục trần
gian hay Niết Bàn tại thế trong cùng một đời
người. Mặc Giang ơi! Những vần thơ kia đã quay
hết những sợi tơ đời muôn sắc và dệt nên những
tháng ngày bình yên tràn ngập ánh sáng của cõi
lòng tràn trề yêu thương và nhựa sống.
Vì biển đời luôn
cuồn cuộn trào dâng những đợt sóng âm ỉ của thị
phi, cuồng mê, vọng tưởng, tranh chấp, mang ý
niệm sở hữu nên biển tâm thơ Mặc Giang luôn âm
thầm lặng lẽ an nhiên đón nhận, dung hòa cảm thông,
chia sẻ và dìu dắt từng cuộc đời thản nhiên đi
qua cõi tạm, để trở về với nguồn cội của chân
tâm, sống với từng giây phút an bình, thánh
thiện.
Năm tháng qua đi,
biết bao thay đổi của cuộc đời dâu bể, nhưng
biển vẫn rì rào thổn thức, kể lại cho những ai
biết lắng lòng nghe tiếng sóng. Thơ Mặc Giang đã
thắp lên một đóm lửa tinh kỳ - đóm lửa trên con
thuyền vô định trôi đi giữa dòng sông …
Cố Đô 11-11-2012
Hoài Thu
|
