MẸ GIÀU - MẸ
NGHÈO
NGUYỄN NGỌC TƯ

Ban đầu, cô bạn
dõi theo các cuộc thi viết về thầy, về mẹ, về
gia đình, trường học… vì thích đọc những câu
chuyện có thật, chân phương, cảm động. Cô thích
những câu chữ còn vụng về nhưng tấm lòng người
viết dịu dàng.
Cô thích cái cách
người ta thể hiện tình cảm, lời tri ân, sự tiếc
nuối… bằng văn học, mềm mại và tinh tế biết bao.
Cô bỗng phát hiện ra mình cũng có những kỷ niệm
như thế, những cảm xúc như thế, như thế. Nên về
sau, cô tìm đọc vì muốn coi người ta viết làm
sao để… rút kinh nghiệm sáng tác bài dự thi.
Kinh nghiệm cô có
được là câu chuyện nào cũng liên quan tới thời
nghèo khó. Nhân vật để lại tình cảm, dấu ấn
trong lòng người viết cũng… nghèo. Cô bạn hay
gặp thầy giáo làng, hơi già, khó tính, nhưng
thương học trò hết lòng, thấy những ngôi trường
làng, vách lá bàn xiêu, gặp cảnh cả nhà nhường
nhau củ khoai lùi, giề cơm cháy, con cá sặc kho.
Và những bà mẹ thường gầy gò, tần tảo sớm trưa,
mặc áo rách để nhường con tấm áo lành, nhịn ăn
để dành cho con bữa sáng.
Cô bạn có một
thắc mắc: “Vậy những bà mẹ giàu không thương
con sao?”.
Có chứ, mẹ nào mà
không thương con, hết lòng vì con, hy sinh vì
con. Nhưng sự thật là người đọc hiếm khi gặp
nhân vật bà mẹ giàu có, no đủ. Cũng như hội văn
bút xưa rày hay liếc xéo anh doanh nhân, dòm
nghiêng ông quan chức, chỉ người nghèo, nông dân
là được nhìn thẳng thắn, âu yếm.
Hôm đó quán cà
phê vắng khách, tôi không trả lời, chỉ cười,
biểu: “Vậy thì bồ viết về bà mẹ giàu đi”.
Mắt cô bạn sáng
rỡ, ờ hén, bài của tui sẽ lạ lắm đây, Ban giám
khảo đọc chắc hết hồn. Để rồi vài bữa sau, gặp
nhau, cô bạn tiu nghỉu: “… khó lắm, nhỏ ơi”.
Chúng tôi (tức
tôi và cô bạn) biết bà mẹ giàu cũng thương con,
như những bà mẹ nghèo. Nhưng viết rằng: “…sáng
nào mẹ cũng dẫn tôi đi ăn ở quán bà Ba Bánh Tầm,
mẹ gắp xíu mại cho tôi”, hay “…biết tôi
học khuya, mẹ khuấy cho tôi ly sửa hột gà béo
ngậy”, hoặc “…mẹ bấm bụng cho tôi đi học
ở trường Quốc tế ở Sài Gòn, để đêm đêm mẹ xót xa,
thương con mình thui thủi”… không làm trái
tim người đọc run rẩy.
Dù có làm theo
mách bảo trên tờ báo nào đó, cách “cho con ký
ức đẹp”, nhưng bà mẹ giàu cũng chỉ đơn điệu
là trò chuyện, lắng nghe, để lại lời nhắn trên
giấy, ôm ghì, tham khảo ý kiến của con… Những bà
mẹ nghèo thể hiện tình thương nhọc nhằn hơn,
người viết dễ sáng tạo, người đọc dễ mũi lòng
hơn, thí dụ như bà chui vào bếp để luộc cho con
mấy trứng chim vừa lượm được ở bờ sậy, bà lọ mọ
móc sình nắn trâu, nắn máy cày, bà cõng con qua
những đoạn đường bùn lầy để đến ông bác sĩ già
với cái ống chích lụt nhách.
Và cô bạn tôi
cũng tham gia cũng thi “tự kể chuyện mình”
bằng bà mẹ nhà… kế bên. Rất dễ dàng, như đám học
trò bây giờ buộc phải tả về mẹ y trong… văn mẫu.
Cô chỉ bồn chồn một lẽ, lỡ bài được đăng, cô
cũng không dám khoe với mẹ mình. Bà sẽ buồn cho
coi.
Ở vậy sống vì con
cả đời, quan tâm con từng chút một, vậy mà con
gái lại đi vay mượn mẹ của người để nói tiếng
thương yêu, chỉ vì mẹ ruột có… tiệm vàng. Cô
chữa thẹn với tôi, cũng là trấn an mình, người
ta cũng không hoàn toàn viết từ chuyện thật.
Biết đâu, họ cũng vay mượn kỷ niệm nghèo khó của
người đời.
Bà mẹ giàu có
quyền buồn. Nhưng tôi bảo với cô bạn không sao
đâu, tấm lòng hiếu
kính của con đối với mẹ, không nhất thiết bày
lên trang viết, không nhất thiết phải nói bằng
lời. Là mẹ, ắt hiểu.
Nguyễn Ngọc Tư
theo Tuổi Trẻ
Phật Giáo

|