Thời
Gian và Tiền Bạc
Nguyên tác:
Bernard Glassman – Rich
Fields
Việt dịch:
Huyền Quang
Bernard Glassman, viện trưởng của Cộng
đồng Thiền ở New York và Trung tâm Thiền ở Los
Angeles. Tốt nghiệp tiến sĩ Toán ứng dụng, trước
đây ông là kỹ sư không gian cho hãng McDonnell-
Douglas, trong chương trình gửi người lên Mar
những năm 1970.
Rick Fields nguyên là tổng biên tập của
tạp chí Yoga Journal và cộng tác biên tập cho
tạp chí Tricycle. Ông là tác giả cảu nhiều quyển
sách giá trị về Phật giáo ở phương Tây. Ông vừa
mất tháng 6 năm 1999 vì căn bệnh ung thư.
Thời
gian và tiền bạc là hai thực phẩm chính trong
bữa ăn cuộc đời. Những nguyên liệu không thể
thiếu, không ai có thể sinh tồn mà không có
chúng. Thời gian và tiền bạc cũng giống nhau ở
điểm là: ai cũng than họ không có đủ thời gian
và tiền bạc.
Về
tiền, chúng ta mỗi người có thể làm chủ một số
lượng khác nhau, nhưng tất cả chúng ta đều có
cùng số lượng thời gian. Mỗi người đều có 24
tiếng mỗi ngày. Tuy nhiên đa số chúng ta đều
than không có đủ thời gian để làm tất cả những
việc ta cần làm. Đúng thế, những việc ta muốn
làm thì vô hạn. Vì thế nếu bạn nghĩ rằng bạn có
thể thực hành được tất cả mọi dự định của mình,
hoặc bạn quá lo lắng về những việc bạn không thể
thực hiện được thì lúc nào bạn cũng sẽ thấy mình
không đủ thời gian. Trong những trường hợp đó,
thời gian đã làm chủ bạn. Vì thời gian có hạn,
ta cần phải biết việc gì cần làm trước, việc gì
sau và dùng thời gian ta có thể hoàn tất các
công việc đó trong ngày. Lúc đó ta phải làm chủ
thời gian chứ không phải chạy đuổi theo thời
gian.
Thời
gian không hề thiếu. Tôi có thể có ít thời gian,
nhưng điều đó không cấm tôi phải bỏ bữa ăn. Có
thể tôi không có đủ thời gian để sửa soạn một
bữa thịnh soạn, nhưng với vài cộng rau, tôi cũng
có thể làm thành một nồi súp. Không sao cả. Điều
quan trọng là bạn cần phải biết sử dụng những gì
bạn có trong tầm tay. Đừng chỉ vì bạn nghĩ là
mình không có thời gian, để không làm gì hết.
Lúc nào bạn cũng có thể làm gì đó. Và làm cái gì
đó, bắt đầu cái gì đó, hay chỉ là ý hướng đến
một điều gì đó cũng đã làm thời gian của ta như
nhiều thêm ra. Càng hoàn tất được nhiều việc,
bạn càng có thêm nhiều thời gian. Trái lại, nếu
bạn cảm thấy mất bình tĩnh trước bao nhiêu việc
phải làm, cuối cùng bạn sẽ phí thời gian ngồi lo
sợ mình không có đủ thời gian để làm gì cả. Lúc
đó tâm trạng bạn luôn nhắc mãi một điệp khúc: “Tôi
không có đủ thời gian! Tôi không thể làm gì cả!”
Nếu
bạn cảm thấy như mất phương hướng trước quá
nhiều công việc, thì giải pháp là hãy đi từng
bước một. Bạn chỉ cần dừng lại và tự hỏi mình: “Tôi
sẽ sử dụng thì giờ như thế nào cho hữu hiệu
trong một tiếng đồng hồ sắp tới?”
Điều
đó không có gì khó. Mỗi ngày trước khi bắt tay
vào việc ở sở hay ở nhà, tôi thường ghi xuống
việc gì cần làm ngay trong ngày, và xếp theo thứ
tự quan trọng của chúng. Nhưng tôi cũng không
quá chấp chặt vào danh sách đó. Nếu có việc khác
quan trọng hơn bất ngờ xảy ra thì tôi sẽ lo chu
toàn việc đó trước. Căn bản là lúc nào cũng phải
sáng suốt, biết việc gì trước, việc gì sau. Làm
sao thực hiện điều đó? Các thiền sinh mỗi ngày
đều dành ít thì giờ cho các hoạt động tâm linh,
như là ngồi thiền, là hoạt động sẽ giúp ta phát
triển sự sáng suốt, trí tuệ.
Một
vị thiền sư Tây Tạng, Ngài Dilgo Khyentse
Rinpoche, vừa mới mất ở Bhutan, 84 tuổi. Ngài
không bao giờ ngủ hơn 3 tiếng mỗi ngày, và dùng
tất cả thời gian còn lại để phục vụ tha nhân.
Ngài dạy Thiền, lo quản lý một thiền viện lớn
đồng thời cũng là trường hợp cho trẻ em Tây Tạng,
và tham gia các chương trình khác… Những người
này không phải là siêu nhân. Họ cũng chỉ là
người như chúng ta. Vậy mà bằng cách nào đó lúc
nào họ cũng có đủ thời giờ để chăm lo cho người
khác. Làm được như thế, bạn như có tất cả thời
gian bạn cần. Đúng là khi chúng ta dành thời
gian cho người khác, hình như ta có nhiều thời
gian hơn.
Bí
quyết là mỗi lúc chỉ nên làm một công việc.
Giống như vị thầy dạy Thiền của tôi. Ngài
Maezumi đã nói khi tôi mới bắt đầu tu thiền: “Khi
con đi thì chỉ lo đi”. Đơn giản mà hiệu quả.
Như
với thời gian, ta cũng thường nghĩ là ta không
có đủ tiền bạc. Nhưng có bao nhiêu thì mới gọi
là đủ? Thực sự ta cần có bao nhiêu tiền bạc?
Đức
Phật đã không dạy các đệ tử của Ngài tích lũy
của cải vật chất. Không có tủ lạnh để chứa thực
phẩm, không có ngân hàng để tiết kiệm. Mỗi sáng
các vị tu sĩ phải đi đến các làng lân cận để
khất thực. Sự sống còn của họ tùy thuộc vào việc
họ làm trong ngày. Mỗi ngày họ đều phải bắt đầu
trở lại để kiếm sống. Họ dùng những gì được đặt
vào bát họ với tất cả lòng biết ơn. Sống như thế
giúp ta thấy mỗi ngày đều quan trọng, giúp ta
thực sự sinh động, giúp ta bỏ được thói quen tự
mãn, và hành động mà không bị kiềm chế bởi áp
lực nào. Theo tôi, nghèo mà như thế là cách sống
sung túc nhất.
Nhưng
điều đó khác hẳn với cái sống đói nghèo. Khi ta
sống trong sự nghèo khổ, ta luôn đói khát - ta
cảm thấy không đủ ăn, không đủ áo mặc, không có
nhà cửa. Ngược lại, nếu bạn sống trong xa hoa,
bạn cảm thấy quá thừa mứa, như một người bội
thực.
Người
tu thiền tránh cả hai cách sống cực đoan này, mà
theo con đường trung đạo của Đức Phật. Nói về
tiền bạc, cách sống trung đạo giúp chúng ta
tránh khỏi cảnh đói nghèo hay quá xa hoa, phung
phí. Nó giúp ta thấy vừa đủ. Nếu ta chỉ cần có
đủ, ta sẽ không gạt bỏ, đè nén các nhu cầu của
mình, mà cũng không trở nên quá tham lam. Chúng
ta sẽ chỉ tạo ra hay mua vừa đủ tiêu dùng -
không ít hơn, không nhiều hơn. Chúng ta mua sắm
quần áo để mặc, chứ không phải để dành trong tủ
áo. Mua thực phẩm để tiêu thụ chứ không phải để
hư thối trong tủ lạnh. Và chúng ta bù đắp lại
những gì ta đã tiêu hao.
Điều
đó cũng có thể áp dụng vào kinh doanh. Thí dụ
như khi một doanh nghiệp đóng góp vào xã hội, nó
sẽ giúp xã hội trở nên phát triển. Kết quả là ta
sẽ có ít người thất nghiệp hơn và nhiều khách
hàng hơn. Công ty của bạn cũng như các công ty
khác trong vùng đều phát triển. Ngược lại, các
doanh nghiệp chỉ biết làm tiêu hao nguồn nguyên
liệu, môi trường mà không có bù đắp sẽ chẳng còn
khách hàng, và dần dần phải đóng cửa.
Tiền
bạc là nguyên liệu tối cần không thể thiếu để
sửa soạn bữa ăn cuộc đời, nhưng khi nó trở thành
động lực, nguồn sống của chúng ta, khi bạn chỉ
chăm chăm lo tích trữ nó, thì chúng ta đã biến
nó thành chủ ta, làm cho bữa ăn cuộc đời của
chúng ta kém ngon. Cuộc đời trở nên chua chát.
Trái lại nếu bạn chỉ cố gắng lo cho người khác,
bạn cũng sẽ rơi vào cái bẫy khác. Lúc nào bạn
cũng lo làm việc thiện. Bữa ăn xã hội lại có quá
nhiều vị ngọt. Khi những điều đó xảy ra, người
đầu bếp thiền phải biết thêm một thứ nguyên liệu
khác, đó là trí tuệ.
Trong
một mức độ nào đó, đôi khi thiếu thốn tiền bạc
lại là điều tốt cho bạn. Vì vấn đề không phải là
bạn có bao nhiêu tiền bạc. Khi không có đủ
nguyên liệu, người ta vẫn có thể sửa soạn một
bữa ăn ngon. Ngược lại khi có nhiều quá, người
ta có khuynh hướng đổ hết tất cả mọi thứ vào với
nhau - thịt, khoai, rau cùng với tất cả ngũ vị
hương. Phương pháp đó cũng không tốt. Quá nhiều
nguyên liệu, món ăn của bạn sẽ thiếu một mùi vị
riêng biệt.
Huyền Quang
dịch
==============================
Tuyển đọc Phật
Pháp P1 - Ngọc Nữ (mp3)
Tuyển đọc Phật
Pháp P2 - Ngọc Nữ (mp3)
Tuyển đọc Phật
Pháp P3 - Ngọc Nữ (mp3)
Tuyển đọc Phật
Pháp P4 - Ngọc Nữ (mp3)
Tuyển đọc Phật
Pháp P5 - Ngọc Nữ (mp3)
Tuyển đọc Phật
Pháp P6 - Ngọc Nữ (mp3)
Tuyển đọc Phật
Pháp P7 - Ngọc Nữ (mp3)
Tuyển đọc Phật
Pháp P8 - Ngọc Nữ (mp3)
Tuyển đọc Phật
Pháp P9 - Ngọc Nữ (mp3)
|